Kwerenda wniosków pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli, dotycząca kontroli nr P/15/111: „Prawidłowość działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów podatkowych w zakresie ściągalności i egzekucji składek na ubezpieczenie społeczne i należności podatkowych wynikających z zatrudnienia pracowników w ramach umów outsourcingowych”, w okresie od 01.01.2012 do 30.09.2015.

https://www.facebook.com/pg/PoszkodowaniPrzedsiebiorcyPrzezOrganyRP/about/?ref=page_internal

https://www.youtube.com/channel/UCrKo4rEd2czzPPcMdicOjhA?fbclid=IwAR21uIktjr7X9AfeRYWulNOAKcQsgT78zZHqkImrq4PFjiQ9_hHTGlNEfsY

1. WPROWADZENIE

Niniejsze opracowanie zostało przygotowane po dokonaniu kwerendy całego materiału udostępnionego przez Najwyższą Izbę Kontroli po dniu 9 września 2016 roku, dotyczącego kontroli nr P/15/111 „Prawidłowość działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów podatkowych w zakresie ściągalności i egzekucji składek na ubezpieczenia społeczne i należności podatkowych wynikających z zatrudniania pracowników w ramach umów outsourcingowych”, a która została opisana a następujących wnioskach pokontrolnych:

1. KBF.410.011.01.2015 – Ministerstwo Finansów
2. KPS.410.003.03.2015 – Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Centrala
3. LWA.410.030.01.2015 – Urząd Skarbowy Warszawa Praga;
4. LWA.410.030.02.2015 – ZUS II O/Warszawa;
5. LWA.410.030.03.2015 – ZUS I O/Warszawa;
6. LWA.410.030.04.2015 – III Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście;
7. LRZ.410.022.01.2015 – ZUS O/Rzeszów
8. LRZ.410.022.02.2015 – ZUS O/Jasło
9. LRZ.410.022.03.2015 – II Urząd Skarbowy w Rzeszowie
10. LRZ.410.022.04.2015 – Urząd Skarbowy w Dębicy
11. LWR.410.029.01.2015 – ZUS Oddział Wrocław
12. LWR.410.029.02.2015 – Urząd Skarbowy we Wrocławiu
13. LWR.410.029.03.2015 – Urząd Skarbowy Wrocław – Krzyki
14. KPS.410.002.01.2015 – ZUS I O/Łódź
15. KPS.410.003.01.2015 – ZUS O/Elbląg
16. LPO.410.038.01.2015 – ZUS I O/Poznań
17. LPO.410.038.02.2015 – ZUS O/Ostrów Wielkopolski
18. LPO.410.038.03.2015 – I Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu
19. LSZ.410.024.01.2015 – ZUS O/Szczecin
20. LSZ.410.024.03.2015 – Urząd Skarbowy w Stargardzie Szczecińskiem
21. LSZ.410.024.04.2015 – I Urząd Skarbowy w Szczecinie
22. LKR.410.029.01.2015 – ZUS O/Kraków
23. LKR.410.029.02.2015 – ZUS O/Tarnów
24. LKR.410.029.03.2015 – I Urząd Skarbowy w Tarnowie
25. LKR.410.029.04.2015 – Urząd Skarbowy Stare Miasto w Krakowie
26. LOL.410.018.01.2015 – ZUS O/Olsztyn
27. LOL.410.018.02.2015 – Urząd Skarbowy w Iławie
28. LOL.410.018.03.2015 – Warmińsko-Mazurski Urząd Skarbowy w Olsztynie
29. LKA.410.031.01.2015 – ZUS O/Chorzów
30. LKA.410.031.02.2015 – ZUS O/ Bielska-Biała
31. LKA.410.031.03.2015 – II Urząd Skarbowy w Bielsku-Białej
32. LKA.410.031.04.2015 – I Urząd Skarbowy w Katowicach
33. KPS.410.003.00.2015 – Informacja o wynikach kontroli (podsumowanie)

Przeprowadzona ocena wniosków pokontrolnych, na bazie ich kwerendy, skupia się na ustaleniach kontrolerów NIK, które pozostały bez szerszej refleksji, a które mają fundamentalne znaczenie dla oceny prawidłowości działań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów podatkowych. Próba oceny założeń, które leżały u podstaw przyjętych wewnętrznych wytycznych i interpretacji stosowania przepisów prawa, została podjęta dopiero w wystąpieniu NIK nr KPS.410.003.00.2015 z dnia 23 września 2015 roku, jednak nie jest ona kompletna, z uwagi na brak stosownego spojrzenia przez pryzmat faktów znanych pokrzywdzonym przedsiębiorcom. Zaznaczenia wymaga tu fakt, że ocena dokonana przez NIK Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów podatkowych nie skupiała się na rzetelności podstaw przyjęcia doktryny szkodliwej dla pokrzywdzonych przedsiębiorców, ale na zbadaniu efektywności tych organów w zakresie zapewnienia wpływu do Skarbu Państwa zaległości publicznoprawnych firm z Grupy Spółek. Zaznaczyć przy tym należy, że cała kontrola skupiała się głównie na wątku zgodności działań przedmiotowych organów z ich wewnętrznymi przepisami (harmonogramami i wytycznymi organów centralnych w zakresie procedowania w sprawie outsourcingu pracowniczego) oraz ustawami i rozporządzeniami. Ponadto NIK, został ukierunkowany na ocenę działań Ministerstwa Finansów zmierzających do maksymalnego skrócenia i usprawnienia procesu identyfikowania zorganizowanego pomniejszania przez przedsiębiorców należnych danin publicznych[1]. Takie ukierunkowanie kontroli potwierdza sam jej zakres tematyczny, który nie uwzględnia badania praworządności przyjętych podstaw[2].

Mimo założeń przyjętych przez NIK w samej treści analizowanych materiałów można znaleźć odniesienia wskazujące wprost na bezprawność podstawy działań ZUS i organów podatkowych. ZUS i organy podatkowe, w wyniku wszczętych postępowań wyjaśniających uznawały, iż umowy[3] między firmami z Grupy Spółek a ich kontrahentami, od samego początku były nieważne, ponieważ faktycznie nie doszło do przejęcia pracowników, w związku z czym umowy te noszą cechy pozorności. Zatem, skoro umowy były nieważne, to niezależnie od ich treści, ciężar odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych – zdaniem tych organów – nadal spoczywał na pierwotnym pracodawcy[4]. Taki model działań przedmiotowych organów został przyjęty w związku z trudnościami w skutecznym dochodzeniu wierzytelności i prowadzeniu egzekucji wobec podmiotów z Grupy Spółek.[5]

NIK zwraca uwagę na konsekwencje natury prawnej przyjęcia przez organy państwa a priori tezy o nieskuteczności tego typu umów. W każdej z indywidualnych spraw dotyczących pracodawców i zatrudnianych przez nich pracowników podlegających ubezpieczeniu społecznemu w przypadku sporu na tym tle orzekać może wyłącznie sąd. Umowy zawierane z przedsiębiorcami mają indywidualny charakter i mogą opierać się na różnych przesłankach (nie są zawierane zbiorowo), a więc i orzecznictwo nie musi być jednolite.(…) W przypadku sporu, uznanie w każdej indywidualnej sprawie, za płatnika podmiotu oferującego usługi z zakresu tzw. outsourcingu pracowniczego lub przedsiębiorcy, z którym została podpisana umowa, należy wyłącznie do sądu i wydanego w tej sprawie wyroku[6]. Zatem faktyczna i prawna ocena przejęcia części zakładu pracy, w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, należy do sądu pracy[7].

WNIOSKI

• Głównym beneficjentem wartości majątkowych w wyniku zaniechań i działań ZUS i organów podatkowych jest Zdzisław K. i firmy z Grupy Spółek, którymi zarządzał. Opieszałość, nieskuteczność egzekucyjna i „wyzerowywanie” zobowiązań publicznoprawnych przez wskazane organy państwa doprowadziła do przedawnienia roszczeń oraz zmniejszania zadłużenia podmiotów Zdzisława K., do całkowitego umorzenia włącznie.
• Głównymi poszkodowany są: Skarb Państwa, który nie odzyskał od firm z Grupy spółek należnych zobowiązań publicznoprawnych oraz kontrahenci tych firm, którzy w obronie miejsc pracy i własnych przedsiębiorstw muszą przeciwstawiać się doktrynie ZUS i organów podatkowych, które prowadzą działania zmierzające do wyegzekwowania nieodzyskanych zobowiązań publicznoprawnych od firm z Grupy spółek.
• Główne założenie do przyjęcia jednolitej doktryny ZUS i organów podatkowych zostało wykoncypowane przez zarządcę przymusowego firmy Royal sp. z o.o. w wyniku ustalenia wspólnie z ZUS i organami podatkowymi, że po raz kolejny nie ma możliwości odzyskania należności publicznoprawnych od kolejnej firmy zarządzanej przez Zdzisława K.
• Główne założenie do przyjęcia jednolitej doktryny ZUS i organów podatkowych o pozorności umów zawartych między wszystkimi firmami z Grupy spółek a wszystkimi kontrahentami tychże podmiotów, m.in. w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, jest oparte na opinii preferowanej przez zarządcę przymusowego jednej z firm z Grupy Spółek Royal sp. z o.o. o tym, że przedsiębiorcy podpisywali umowy ze świadomością, że firmy z Grupy spółek nie będą odprowadzać należności publicznoprawnych.
• Zaproponowana przez zarządcę przymusowego firmy Royal sp. z o.o. jednolita doktryna i przyjęcie jej przez ZUS i organy podatkowe, jako interesującej z punktu widzenia zmniejszenia skali nieskuteczności tychże organów, pozwoliła zarządcy przymusowemu firmy Royal Sp. z o.o. i syndykowi KUK EFI (…) Sp. z o.o. na uniknięcie czasochłonnego obowiązku reprezentowani tych podmiotów w sądach pracy i kosztownej procedury składania powództw sądowych o ustalenie nieważności umów zawartych z tymi podmiotami przez kontrahentów/usługobiorców przedmiotowych agencji zatrudnienia.
• Jednolita doktryna przyjęta przez ZUS i organy podatkowe w kwestii nieważności umów zawartych między wszystkimi firmami z Grupy spółek a wszystkimi kontrahentami tychże podmiotów, w niejednolitym stanie prawnym i faktycznym jest niezgodna z przepisami prawa, w tym Konstytucji RP, gdyż faktyczna i prawna ocena umowy, zawartej w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, należy do sądu pracy.
• ZUS i organy podatkowe podejmowały zarówno udane jak i nieudane próby nieobiektywnego i doktrynalnego kształtowania linii orzeczniczej sądów właściwych do spraw zabezpieczenia społecznego z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kodeksu postępowania administracyjnego, kodeksu cywilnego, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ordynacji podatkowej, ustawy o postępowaniu egzekucyjnym i innych.
• ZUS i organy podatkowe w trakcie prowadzonych postępowań, zmierzających do egzekucji należności od kontrahentów firm z Grupy spółek, wg jednolitej doktryny, nie uznają wyroków sądów pracy stwierdzających, że nie istniał stosunek pracy między tymi kontrahentami a pracownikami, za których organy te wzywają do zapłaty zaległych należności publicznoprawnych a także nie uznają za dowody opinii Państwowych Inspekcji Pracy, które stwierdzają prawidłowość realizacji umów zawartych w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy.
• ZUS i organy podatkowe za dowód na pozorność umów zawartych między wszystkimi firmami z Grupy spółek a wszystkimi kontrahentami tychże podmiotów, m.in. w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, uznają jedynie opinię Państwowej Inspekcji Pracy z Wrocławia, która została wypracowana wspólnie z zarządcą przymusowym firmy Royal Sp. z o.o.
• ZUS i organy podatkowe nie posiadają możliwości telematycznych do wyszukiwania płatników (pracodawców) stosujących nieuczciwe praktyki wobec własnych pracowników i wobec tych organów, polegające na nieprawidłowym outsourcingu, bez dostępu do dokumentacji będącej w posiadaniu przedsiębiorcy.
• Dobór kontrahentów firm z Grupy Spółek do prowadzenia postępowań, zmierzających do egzekucji był oparty w głównej mierze na listach kontrahentów firm z Grupy spółek przygotowywanych przez ZUS i organy podatkowe na podstawie wykazów PIT-11 tychże spółek oraz dokumentach uzyskanych od byłego zarządcy przymusowego firmy Royal Sp. z o.o.
• Główne wytyczne dotyczące planów kontroli zarówno w ZUS jak i w organach podatkowych nie zawierały informacji dotyczących kontrolowania podmiotów, których dotyczyło zjawisko outsourcingu. Podmioty te nie stanowiły podmiotów z grup ryzyka w profilowaniu.
• W okresie podpisywania umów między firmami z Grupy Spółek a ich kontrahentami, Ministerstwo Gospodarki prowadziło programy dotacyjne oferujące do 30% zwrotu całkowitych kosztów zatrudnienia pracowników dla innowacyjnych firm, które budowały centra usług wspólnych i zatrudniały powyżej 200 pracowników.
• Wszystkie postępowania prowadzone przez ZUS i organy podatkowe, wg jednolitej doktryny, zmierzające do egzekucji należności od kontrahentów firm z Grupy spółek, mimo istnienia różnych stanów prawnych i faktycznych należy z urzędu zawiesić a w konsekwencji umorzyć, z uwagi na fakt, że sama doktryna jest obarczona wadą bezprawności.
• Wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec kontrahentów firm z Grupy spółek w sytuacji jednoczesnego prowadzenia postępowania dla ustalenia właściwego płatnika składek wobec firm z Grupy spółek, skutkuje zarzutem niedopuszczalności egzekucji, ze względu na błąd, co do osoby zobowiązanego. Niedopuszczalność egzekucji w sytuacji wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez doręczenie odpisu tytułu wykonawczego podmiotowi, na którym nie ciąży obowiązek spełnienia świadczenia, stanowi przesłankę do umorzenia tego postępowania z urzędu przez organ egzekucyjny. Jest to sytuacja, w której przesłanka umorzenia postępowania egzekucyjnego istnieje jeszcze przed jego wszczęciem i wyczerpuje znamiona niezgodnego z prawem wszczęcia egzekucji.

PODSTAWY PRAWNE DEFINICJI: wymiar składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, przychód, stosunek pracy, zobowiązanie podatkowe

Zgodnie z §1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r.poz. 121, z późn. zm.) „Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanych dalej „składkami”, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą”, oraz § 2.”

Z powyższego wynika wprost, że składka, jest nierozerwalnie związana z przychodem pracownika i jego zatrudnieniem, w ramach stosunku pracy z pracodawcą. Trudno zatem przyjąć, bez wątpliwości, że podmiot niewypłacający wynagrodzenia może zostać płatnikiem składek.

• Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. 1991 Nr 80 poz. 350 z późn. zm) „Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.”

Z przytaczanego przepisu wynika, że przychód ze stosunku pracy to m.in. wypłaty pieniężne dla pracownika. Wobec powyższego tu także nie sposób nie zauważyć, że przychód jest bezpośrednio związany ze stosunkiem pracy, łączący pracownika z pracodawcą, wypłacającym wynagrodzenie.

• Zgodnie z art. 2. ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141 z późn. zm.) „Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.”

Natomiast zgodnie z art. 11. Cytowanej ustawy „Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.”

Wobec przytaczanego przepisu istnienie faktycznego stosunku pracy, określa umowa o pracę, której stronami są pracodawca i pracownik, którzy zgodnie oświadczają o istnieniu między nimi stosunku pracy. Trudno wobec powyższego przyjmować, że zgodne oświadczenia stron o istnieniu lub nieistnieniu między nimi stosunku pracy, mogą być inaczej interpretowane dowodowo niż zgodne oświadczenie.

Z prezentowanych przepisów wynika, że podstawą naliczania składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatków jest istnienie stosunku pracy między pracodawcą i pracownikiem, które w formie umowy o pracę, stanowią precyzyjne oświadczenia woli obu stron. W takim stanie pracodawca jest zobowiązany złożyć określone przepisami prawa zgłoszenia pracowników do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów podatkowych, a instytucje te, w imieniu Skarbu Państwa, są obowiązane do egzekwowania tych należności.

Na pracodawcach, jako płatnikach podatku dochodowego od osób fizycznych, ciąży obowiązek odprowadzania zaliczek na ten podatek. Osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (zwane ,,zakładami pracy”), są obowiązane, jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego i stosunku pracy[8]. Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania (tzw. tryb powstawania zobowiązań z mocy prawa)[9]. Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty[10]. Zatem podmiot zgłaszający pracownika i wypłacający mu wynagrodzenie jest zgodnie z obowiązującym prawem pracodawcą ze wszystkimi tego konsekwencjami.

PODMIOTY Z „GRUPY SPÓŁEK” i dział 78 PKD

Przeprowadzona kwerenda wniosków pokontrolnych wskazuje jednoznacznie, że podmiotami gospodarczymi zatrudniającymi pracowników i jednocześnie świadczącymi usługi tzw. outsourcingu pracowniczego były agencje pracy, zwane dalej „Grupą spółek”:

• KUK Internationale Logistik + Handels GmbH z siedziba w Ilsede[11] (podmiot wykreślony z niemieckiego rejestru handlowego postanowieniem Sądu Rejonowego w Pelne z dnia 9 sierpnia 1996 roku –  znak 7 N 20/b 96), operujący na terenie Polski od 10 kwietnia 2000, jako oddział ww firmy w formie spółki z ograniczona odpowiedzialnością, bez rejestracji na terenie Polski i posługujący się do 23 marca 2010[12] w relacjach z ZUS O/Wrocław i US O/Wrocław, numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557;
  • Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. (KRS: 0000090203) od dnia 4 marca 2002;
  • Sac – Met Swiss – American Investment Fund (KRS: 0000108351) od 15 maja 2002 roku;
  • K.U.K.-E.F.I. Internationale Logistyk + Hande1s + Beteiligungs + Verwaltungs GmBH funkcjonująca formalnie, jako byt prawny na terenie Polski, od 20 czerwca 2010 roku, przez swój oddział: K.U.K.-E.F.I. Internationale Logistyk + Hande1s + Beteiligungs + Verwaltungs Polska Spółka z o.o. (KRS: 0000424613);
  • Royal Sp. z o.o. (KRS: 0000387367) od 25 maja 2011 roku.

Powyższe podmioty posiadały ubezpieczenia (polisy) swojej działalności od odpowiedzialności cywilnej[13] i działały w oparciu o usługę, której podstawę prawną stanowi Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) Dz.U. 2007 nr 251 poz. 1885, w oparciu o dział 78 PKD – Działalność związana z zatrudnieniem (np. klasyfikacja 78.30.Z PKD określa, że Jednostki tu klasyfikowane reprezentują pracodawcę w sprawach związanych z listami płac, podatkami oraz innymi zagadnieniami fiskalnymi dotyczącymi pracowników, ale nie są one odpowiedzialne za kierowanie i nadzór nad pracownikami.). W tym miejscu należy dodać, że dział ten odnosi się do usług świadczonych przez agencje pracy, zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Agencji Zatrudnienia (KRAZ), do którego prowadzenia są zobligowani marszałkowie województw. Zatem korzystanie z usług agencji pracy, w ramach istniejących przepisów prawa odbywa się na zasadzie zawierania umów cywilnych między agencjami pracy – usługodawcami a przedsiębiorcami – usługobiorcami i jest w pełni legalnym działaniem przedsiębiorców, stworzonym do optymalizacji fluktuującej potrzeby zatrudniania pracowników, zarówno w sektorze produkcji jak i usług.

OUTSOURCING PRACOWNICZY DEFINICJA I ZJAWISKO

Z definicji przyjętej przez Najwyższą Izbę Kontroli wynika, że „outsourcing pracowniczy[14]” to forma zatrudnienia pozwalająca na redukcję kosztów pracodawcy poprzez zlecanie określonych usług podmiotowi zewnętrznemu. W ramach świadczenia usług podmiot ten zapewnia niezbędny personel, posiadający kwalifikacje i doświadczenie wymagane do wykonania zleconych zadań.
W praktyce tzw. outsourcing pracowniczy przybiera cztery formy, które różnią się zakresem przekazania danej funkcji w przedsiębiorstwie podmiotowi zewnętrznemu. Dwie z nich (outsourcing funkcji) to formy wykorzystujące instytucję przejścia zakładu pracy w trybie art 23¹ Kodeksu pracy. Dwie następne formy to praca tymczasowa, jako uzupełnienie grup pracowniczych danego przedsiębiorstwa oraz zatrudnienie zewnętrzne, czyli wykonywanie zadań w przedsiębiorstwie przez pracowników podmiotu zewnętrznego.

Przykładem stosowania tego typu rozwiązań jest np. outsourcing kasowy funkcjonujący w całym kraju w urzędach skarbowych, przeszło tysiącu gmin, starostw oraz kilku sądach okręgowych, gdzie praca osób zatrudnionych w agencjach pracy jest świadczona na rzecz tych instytucji, bez przekazania żadnych środków materialnych, np. w postaci lokalu.

Zauważyć jednak należy, że outsourcing pracowniczy nie jest uregulowany przepisami prawa. Polskie prawo pracy nie posługuje się takim pojęciem. Ze względu na pewne podobieństwa, outsourcing pracowniczy, w potocznym rozumieniu, utożsamiany jest – niesłusznie – z działalnością agencji pracy tymczasowej. Polska jest na trzecim miejscu w Europie w rankingu działających agencji zatrudnienia. W 2010 r. funkcjonowało 2.998 agencji, w 2011 r. – 3.537, w 2012 r. – 3.971, w 2013 r. – 4.500, 2014 r. – 5.157, a w 2015 r. – 6.081[15].

W Polsce w 2015 r. ponad 1,2 mln osób uzyskało pracę za pośrednictwem agencji zatrudnienia.

We wnioskach pokontrolnych kontrolerzy NIK ustalili, że zarówno Zakład Ubezpieczeń Społecznych jak i organy podatkowe, w opisie zjawiska od roku 2000 do roku 2015, posługują się terminem „outsourcing pracowniczy” lub „outsourcing personalny”. Ponadto przywołane urzędy stronę umowy outsourcingowej, będącej dowolną firmą z Grupy spółek” określają jako „dłużnika” lub posługują się parafrazami określenia: „nieuczciwy usługodawca outsourcingu pracowniczego”. Natomiast wobec kontrahentów firm z „Grupy spółek” jest nagminnie używane określenie „przedsiębiorca korzystający z outsourcingu pracowniczego”. Ponadto termin „outsourcing pracowniczy” był stosowany m.in. przez syndyka działającego w imieniu spółki Royal oraz przez Okręgowy Inspektorat PIP we Wrocławiu[16].

Jeżeli nawet organy podatkowe i ZUS odżegnują się aktualnie w mediach od faktu formalnego uznawania outsourcingu pracowniczego jako usługi, to dokumenty sporządzone przez NIK wskazują na praktykę tych urzędów w posługiwaniu się tym terminem. Co więcej, urzędy skarbowe w swoim profilowaniu, m.in. na rzecz ZUS, kontroli podatników opierały się właśnie na klasyfikacji PKD nr 78[17]. Wobec powyższego trudno twierdzić, że „outsourcing pracowniczy”, w Polsce nie istnieje, jako legalne zjawisko fluktuacji kadry pracowniczej.

WSPARCIE UE W BUDOWANIU CENTRÓW USŁUG WSPÓLNYCH

Największym obciążeniem dla przedsiębiorcy są zwykle koszty zatrudniania pracowników, w tym również z tytułu ustawowego obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Poszukują więc, w warunkach konkurencji rynkowej, rozwiązań umożliwiających ich zmniejszenie, m.in. przez zlecanie wykonania określonych usług podmiotom zewnętrznym. Świadcząc te usługi, podmiot ten zapewnia personel posiadający kwalifikacje i doświadczenie wymagane do wykonania zleconych zadań[18].

Nieuczciwe agencje pracy prowadząc swoje działania wykorzystywały ogólnie znaną w tym czasie wiedzę o bardzo dużym wsparciu ze strony Unii Europejskiej, które w tym czasie otrzymywały podmioty, które tworzyły miejsca pracy. Za przykład wsparcia środkami unijnymi przy tworzeniu miejsc pracy w czasie działania przedmiotowych agencji pracy należy przyjąć choćby Działanie 4.5. PO IG Wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki, Realizator działania: Departament Wdrażania Programów Operacyjnych (DPO) w Ministerstwie Gospodarki. W ramach Poddziałania 4.5.2 PO IG maksymalna wysokość wsparcia – zgodnie z mapą pomocy regionalnej wynosiła od 30% do 70% w zależności od lokalizacji inwestycji i wielkości przedsiębiorstwa. Do kryteriów merytorycznych fakultatywnych tego poddziałania zaliczano, jako rodzaj inwestycji, np. centra usług wspólnych, przy projektach przewidujących przyrost zatrudnienia ponad 200 osób, gdzie pomoc w ramach działania była udzielana m.in. na koszty utworzenia miejsc pracy. Zaznaczyć przy tym należy, że do kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą w odniesieniu do kosztów utworzenia miejsc pracy wyróżniano dwuletnie koszty pracy nowo zatrudnionych pracowników, obejmujące do 30% kosztów płacy brutto tych pracowników, powiększone o obowiązkowe płatności związane z ich zatrudnieniem, ponoszone przez przedsiębiorcę od dnia zatrudnienia tych pracowników.

Pomocą były obejmowane także projekty inwestycyjne powyżej 70% wsparcia, które podlegały notyfikacji KE w przypadku gdy całkowita wartość planowanej pomocy ze wszystkich źródeł publicznych przekraczała 75% maksymalnej kwoty pomocy, jaką można przeznaczyć na inwestycje o kosztach kwalifikowanych w wysokości 100 mln euro, przy zastosowaniu intensywności pomocy określonej w §3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 października 2006 r. w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej (Dz.U. Nr 190, poz. 1402).

Podmioty z Grupy Spółek przedstawiały przedsiębiorcom ofertę współpracy, przedmiotem której była usługa tzw. outsourcingu pracowniczego. Proponowano w niej możliwość skorzystania z ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, w związku z uzyskaniem dotacji ze środków unijnych, przeznaczonych na pokrycie kosztów zatrudnienia pracowników. Oferta skierowana była głównie do pracodawców zatrudniających już pracowników, a podstawą prawną jej wdrożenia miał być art. 23¹ Kodeksu pracy. Do oferty załączane były zwykle wzory umów o świadczenie usług i porozumień o przejęciu pracowników. Przedsiębiorcy, którzy skorzystali z oferty po zawarciu umów i porozumień z podmiotami z Grupy Spółek, wysyłali do ZUS dokumenty wyrejestrowujące pracowników z ubezpieczeń społecznych. Natomiast podmioty z Grupy Spółek przejęły pracowników i zgłosiły te osoby do ubezpieczeń społecznych, jako pracowników, a także przekazały za nie dokumenty rozliczeniowe, jednak nie odprowadzały do ZUS i urzędów skarbowych należnych składek i podatków, bądź odprowadzały je w zaniżonej wysokości i nieregularnie. Podmioty z Grupy Spółek opierały swoją działalność m.in. na wyrokach Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 2004 r. i z 9 grudnia 2004 r., dopuszczających możliwość przejęcia pracowników przez nowy podmiot, nie tylko w wypadku sprzedaży całości lub części przedsiębiorstwa.

Także interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wydatków z tytułu wypłaty wynagrodzenia firmie zewnętrznej za zapewnienie personelu do prowadzenia działalności, wykazała brak zastrzeżeń w stosunku do przedsiębiorcy korzystającego z tzw. outsourcingu pracowników[19].

Wobec powyższego nie można przyjmować a priori, że kontrahenci nieuczciwych agencji pracy uwierzyli w nierealne opowieści ich przedstawicieli o dofinansowaniu ze środków UE na poziomie 40% – 60% tylko składek na ubezpieczenie społeczne i podatków lub też świadomie lub w zamiarze ewentualnym uczestniczyli w przestępstwach nieuczciwych agencji pracy, czym wypełnialiby przesłanki art. 58 i 83 kodeksu cywilnego.

CHARAKTERYSTYKA DZIAŁAŃ FIRM POWIĄZANYCH OD ROKU 2000 ZE ZDZISŁAWEM K. ORAZ DZIAŁAŃ ZUS I ORGANÓW PODATKOWYCH

Po zapoznaniu się z opublikowanymi wnioskami pokontrolnymi NIK należy stwierdzić, że cechą charakterystyczną opisywanych agencji pracy, na tle innych podmiotów świadczących identyczne usługi, było systemowe unikanie płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i podatków od zgłaszanych do tych urzędów pracowników oraz notoryczne wprowadzanie w błąd organów państwa. Z dokumentów NIK wynika, że o tym systemowym zagrożeniu dla Skarbu Państwa zarówno organy podatkowe jak i ZUS wiedziały, co najmniej od roku 2007[20], kiedy to Sąd Apelacyjny w Warszawie – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 7 listopada 2007 roku (sygn. akt. III AUa 859/07), stwierdził, że wskazywany przez ZUS O/Wrocław podmiot KUK Internationale Logistik + Handels GmbH z siedziba w Ilsede posługujący się na terenie Polski numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557, należącym do jego rzekomego oddziału we Wrocławiu, od 9 sierpnia 1996 roku formalnie już nie istnieje, a mimo to od roku 2001 dokonuje przejmowania pracowników od firm znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej. Zaznaczyć przy tym należy, że nieistniejący formalnie podmiot KUK Internationale Logistik + Handels GmbH w latach 2000-2011 posługiwał się na terenie Wrocławia w relacjach z ZUS i organami podatkowymi rzeczonymi danymi i żadna z tych instytucji nie kwestionowała istnienia tego podmiotu. Podkreślenia wymaga także fakt, że zgodnie z ustaleniami kontrolerów NIK, Wicedyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu[21] w piśmie nr NI-0771/18/2001 z dnia 17 maja 2001 informował Urząd Skarbowy Warszawa – Krzyki o dokonanych ustaleniach w zakresie prowadzenia na jego terenie działalności pod firmą podmiotu, którego ustał byt prawny.W dniu 10 lipca 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie doręczył Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych pozew K.U.K. – E.F.I. GmbH w Berlinie, Zdzisławowi K. o i Halinie K. z dnia 23 września 2011 r. o zapłatę odszkodowania w kwocie 40 mld USD (według danych określonych w pozwie). .ni zostali Skarb Państwa – Prezes Rady Ministrów, Skarb Państwa – Minister Sprawiedliwości, Skarb Państwa – Minister Finansów, Skarb Państwa – Minister Pracy i Polityki Społecznej oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we Wrocławiu. Powodowie zarzucali bezprawność działania organów państwa polskiego i funkcjonariuszy państwowych szczebla centralnego, okręgowego i rejonowego, w tym między innymi poprzez nierespektowanie prawomocnych wyroków sądowych. Wyrokiem z dnia 29 maja 2014 r., sygn. akt IC 976/11 Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo w całości wskazując, że powód nie sprecyzował podstawy faktycznej powództwa w zakresie konkretnych działań i zaniechań, z których powodowie wywodzili szkodę. Sąd nie podzielił również stanowiska powodów o dopuszczeniu się przez pozwanych bezprawnych zaniechań i uznał, że Skarbowi Państwa oraz ZUS nie można przypisać odpowiedzialności odszkodowawczej za nie podjęcie interwencji wobec powodów w sposób, jaki oni sami uważali za konieczny. Powodowie złożyli apelację od ww. wyroku do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2015 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację Zdzisławowa K. i Haliny K., co spowodowało uprawomocnienie wyroku z dnia 29 maja 2014 r.

W dniu 21 kwietnia 2010 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław – Krzyki wszczyna kontrolę (za okres od 1 maja 2009 do 15 marca 2010) wobec firmy KUK Internationale Logistik + Handels GmbH z siedzibą w Ilsede ,  posługującej się numerem NIP 895-101-91-21 w zakresie poprawności danych ewidencyjnych. Analiza dokumentów źródłowych zebranych w trakcie prowadzonej kontroli, pozwoliła na wskazanie m.in., że: prowadzoną działalność gospodarczą należało zakwalifikować, jako przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, która nie dopełniała obowiązku rejestracji; organem podatkowym właściwym miejscowo w podatku VAT był Naczelnik ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Przyjmując, iż kontrolowany podmiot jest osobą prawną można przyjąć, że naruszył[23]:

1. art. 9 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników33, w świetle którego podatnicy mają obowiązek aktualizowania danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym, tj.:
   1. brak aktualnego wypisu z rejestru handlowego HRB 1779 Amtsgericht Peine Niemcy,
   1. brak aktualizacji miejsc prowadzonej działalności gospodarczej,
   1. brak aktualizacji rachunków bankowych;
2. art. 11 cyt. ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników w świetle którego podatnicy podają NIP na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych. Decyzja o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej Oddziałowi we Wrocławiu podmiotu K.u.K. wygasła z mocy prawa wraz z ustaniem bytu prawnego podatnika w 1996 r.;
3. brak aktualnego numerem REGON. Podmiot zarejestrowany pod numerem identyfikacyjnym REGON 930782557, którym posługuje się kontrolowana firma został wykreślony z rejestru REGON w 1996 r.

W dniu 28 czerwca 2010 r do Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia-Fabrycznej skierowano zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez Zdzisława K. przestępstw polegających na uporczywym zgłaszaniu nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość oraz uchylaniu się od obowiązku opłacania składek, tj. o czyny określone w art. 218, 219, 271 w związku z art. 286 Kodeksu karnego. W zawiadomieniu wskazano, iż należności za okres od kwietnia 2000 r. do maja 2010 r. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wynosiły bez odsetek 5.725.526,37 zł, przy czym płatnik nie dokonał żadnej wpłaty tytułem zadeklarowanych składek. Dodatkowo wskazano, że Zdzisław K. (uznany za płatnika składek decyzją z dnia 30 października 2009 r.) zgłaszał nieprawdziwe dane co do wysokości podstawy wymiaru składek niektórych zgłaszanych do ubezpieczeń osób w celu wyłudzenia świadczeń, a także że posługiwał się nieważnymi numerami identyfikacyjnymi NIP oraz REGON, a swoją własną działalność ukrywał pod firmą nieistniejącej jednostki organizacyjnej – K.U.K. z numerem NIP 895-101-91-21. Zawiadomienie niniejsze zostało uzupełnione pismem z dnia 27 września 2012 r., w którym Oddział wskazał również na możliwość popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 299 § 1 Kodeksu karnego („prania pieniędzy) poprzez zamiar wprowadzania do legalnego obrotu gospodarczego środków, które stanowiły wcześniej należności z tytułu składek na ubezpieczenia oraz w art. 287 § 1 Kodeksu karnego poprzez wpływanie na gromadzenie na kontach ubezpieczonych nieprawdziwych danych[24].

W dniu 27 grudnia 2012 r. Oddział ZUS we Wrocławiu sporządził zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez osoby reprezentujące Royal Sp. z o.o., tj. Prezesa Zarządu oraz Zdzisława K., polegających na:

• wprowadzaniu w błąd, co do istnienia po stronie spółki wierzytelności wobec Oddziału w kwocie 310.240.000,00 zł i usiłowaniu uzyskania nienależnej korzyści majątkowej w postaci zaliczenia własnych wymagalnych zobowiązań składkowych na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zatrudnianych pracowników za okres od listopada 2011 r. do września 2012 r. na poczet nieistniejącej wierzytelności pieniężnej, co stanowiło czyn z art. 286 § 1 Kodeksu karnego,
• uporczywym naruszaniu praw 8179 osób wynikających z ubezpieczenia społecznego poprzez nieodprowadzanie należnych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz nieprzekazywaniu wymaganych dokumentów zgłoszeniowych, tj. o czyny z art. 218 § 1a i 219 Kodeksu karnego.[25]

Według stanu na dzień 27 listopada 2015 r. na terenie właściwości Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki, otwarty obowiązek podatkowy posiadały trzy podmioty świadczyły usługi tzw. outsourcingu pracowniczego: Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. (ogłoszenie upadłości w dniu 27 kwietnia 2012), Royal Sp. z o.o. (złożenie wniosku o upadłość w dniu 25 października 2012) oraz firma K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o (ogłoszenie upadłości w dniu 29 maja 2014).

W przypadku firmy K.u.K – Zdzisław K. (ogłoszenie upadłości w dniu 28 grudnia 2012) działając, jako „Prezes Zarządu” lub „Pełnomocnik notarialny” składał deklaracje za okres:

• od czerwca 2009 r. do grudnia 2009 r., jako K.u.K. w Pułtusku, przy czym deklaracja za miesiąc czerwiec 2009 r. była opieczętowana pieczątką: K.u.K. w Ilsede;
• za okres od stycznia 2010 r. do września 2010 r., jako K.u.K. Oddział Wrocław;
• za okres od października 2010 r. do grudnia 2012 r., jako K.u.K. GmbH;
• za okres od stycznia 2013 r. do września 2013 r., jako K.u.K., Oddział Wrocław, B.H.Z.

Od dnia 9 marca 2010 r. jako adres siedziby firmy wskazywano ul. Płk. Stanisława Dąbka 15, 52-208 Wrocław. Cechą wspólną złożonych do Urzędu deklaracji był ten sam numer NIP 895-10-19-121 oraz numer REGON 930782557[26].

W związku z wpływem w dniu 12 stycznia 2011 r. podpisanego przez Zdzisława K. jako Geschäftsführer(a) K.u.K. NIP 895-101-91-21 zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-2 Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki stwierdził uchybienia formalne polegające na braku informacji dotyczących daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, formy organizacyjno-prawnej, rodzaju przeważającej działalności gospodarczej, bilansu, dokumentacji rachunkowej oraz danych osoby reprezentującej podmiot. Stwierdzono także, iż podmiot wpisał NIP nadany decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław-Psie Pole w dniu 6 marca 1996 r. innemu podmiotowi z tożsamą nazwą, którego byt prawny ustał w dniu 9 sierpnia 1996 r. Tym samym Urząd wezwał ww. podmiot do uzupełnienia braków formalnych, złożenia wyjaśnień oraz złożenia zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług, tj. VAT R. Mimo wyznaczonego postanowieniem z dnia 3 lutego 2011 r. terminu załatwienia sprawy w dniu 2 maja 2011 r., strona nie stawiła się w Urzędzie, w związku, z czym wniosek pozostawiono bez rozpatrzenia (Postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki z dnia 9 maja 2011 r. nr OB./4001-105326/11).  Na Postanowienie Naczelnika firma K.u.K. złożyła zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu, który postanowieniem nr Nr PTR/4407-21/11/P/GK/23783 z dnia 15 lipca 2011 r. przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Na przedmiotowe postanowienie Zdzisław K. jako Geschäftsführer działający w imieniu firmy K.u.K. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Zarówno w ww. zażaleniu jak i skardze, firma K.u.K. odnosiła się tylko do kwestii właściwości miejscowej i rzeczowej US Krzyki, wskazując, że nie był on uprawiony do rozpatrywania zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-2 z uwagi na fakt, że dotyczy ono spółki handlowej mającej siedzibę w Berlinie (działającej na terenie Polski) wobec czego zgodnie z właściwością winno być rozpatrzone przez Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego. Ostatecznie wyrokiem z dnia 16 listopada 2011 r. przedmiotowa skarga została oddalona. W uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał m.in., że: „Niewątpliwie organ podatkowy (…) jest zobowiązany do przestrzegania swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. Jednakże aby to było możliwe organ musi dysponować danymi niezbędnymi do ustalenia takiej właściwości, do której przedstawienia zobowiązany jest podatnik”. Dodatkowo Sąd zauważył, że: „stosownie do postanowień art. 12 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zasadą jest że NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawego (…). Z akt spawy wynika, że strona posłużyła się numerem NIP nieistniejącego podmiotu. Stąd też zobowiązana była do zgłoszenia identyfikacyjnego zgodnie z wymogami ustawy”[27].

W dniu 13 kwietnia 2012 r. Royal sp. z o.o. złożyła do Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki wniosek o kompensatę w trybie art. 64 Ordynacji podatkowej. W uzasadnieniu wskazała, iż w dniu 1 listopada 2011 r. w trybie art. 509-525 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny nabyła część przysługującej firmie K.u.K. wierzytelności wobec Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, w łącznej kwocie 1 mld USD. Naczelnik Urzędu odmówił potrącenia zgodnie z art. 64 § 1 Ordynacji podatkowej (Decyzja z dnia 13 czerwca 2012 r. nr PP23/445-1/12). Powodem odmowy był brak wskazania przez firmę istnienia wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa. W decyzji wskazano, że Royal sp. z o.o. nie określiła źródła powstania tej wierzytelności (wymienionego enumeratywnie w pkt od 1 do 6 art. 64 § 1 Ordynacji podatkowej). Z dołączonych przez podmiot do wniosku o kompensatę dokumentów nie wynikało, aby wierzytelność przysługująca stronie spełniała ww. kryteria. Firma Royal sp. z o.o. nie zaskarżyła tego rozstrzygnięcia[28].

Wobec powyższego trudno nie zauważyć, że nieudolność i zaniechania organów podatkowych i ZUS z terenu Wrocławia, przed rokiem 2012, w tym niepodejmowanie prowadzenia działań informacyjnych wobec potencjalnych ofiar/kontrahentów firm z Grupy Spółek, doprowadziły do rozrostu przestępczej działalności firm z Grupy Spółek w latach późniejszych i strat wielkiej wartości w majątku Skarbu Państwa.

IDENTYFIKACJA MOMENTU PRZYJĘCIA PRZEZ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH I ORGANY PODATKOWE DOKTRYNY O ODPOWIEDZIALNOŚCI POKRZYWDZONYCH PRZEDSIĘBIORCÓW ZA NIEWYEGZEKWOWANIE ZOBOWIĄZAŃ OD FIRM Z GRUPY SPÓŁEK.

Do dnia 19 listopada 2012 roku[29], w którym to Generalny Inspektor Informacji Finansowej kieruje do Centrali ZUS zapytanie o udzielenie informacji o płatnikach: Royal Sp. z o.o., Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. oraz Zdzisław K., żadne działania i stanowiska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, organów podatkowych i organów ścigania nie wskazują na taki stan faktyczny i prawny, gdzie to kontrahenci firm z Grupy Spółek:

• K.U.K.-E.F.I., posługującej się na terenie Polski od roku 2000 numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557 podmiotu, którego ustał byt prawny
  w roku 1996[30];
  • Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. (KRS: 0000090203);
  • Sac – Met Swiss – American Investment Fund (KRS: 0000108351);
  • K.U.K.-E.F.I. Internationale Logistyk + Hande1s + Beteiligungs + Verwaltungs Polska Spółka z o.o. (KRS: 0000424613);
  • Royal Sp. z o.o. (KRS: 0000387367),

są wskazywani jako pracodawcy osób zatrudnionych przez wspomniane agencje pracy. Paradoksalnie w samej analizie problemu przygotowanej przez Izbę Skarbową we Wrocławiu, na wniosek Ministerstwa Finansów, uznano, że „ofiarami nieuczciwych „outsourcerów” były podmioty z całego kraju”[31]. Należy także podkreślić, że w przedmiotowym wniosku Generalnego Inspektora Informacji Finansowej także nie wskazywano na działania polegające na pozornym przejmowaniu pracowników innych przedsiębiorców oraz ich finansowej odpowiedzialności za długi wygenerowane przez firmy z Grupy Spółek.

Zmiana koncepcji przedmiotowych urzędów jest widoczna dopiero po dniu
31 października 2012[32], kiedy to Oddział ZUS z Wrocławia przesłał do Centrali ZUS kompleksową relację dotyczą płatników składek Royal Sp. z o.o. oraz Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. oraz Zdzisław K. i podejmowanych przez Oddział działań, która została sporządzona w związku z przytaczanym wnioskiem Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

Zmiana tego stanowiska została zaaprobowana w dniach 28-29 listopada 2013 roku podczas spotkania ZUS O/Wrocław, organów podatkowych O/Wrocław, PIP O/Wrocław, Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu, na którym ustalono, że wszystkie podmioty w ramach prowadzonych postępowań będą konsekwentnie stały na stanowisku, iż kontrakty zawierane z firmami świadczącymi usługi outsourcingowe nie mogły skutkować przejściem pracowników na nowego pracodawcę w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy.

Zaznaczenia w tym miejscu wymaga fakt, że w dniu 14 czerwca 2013 roku Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu przekazał do Departamentu Administracji Podatkowej Ministerstwa Finansów informację o przyjętej opinii[33] dotyczącej efektów analizy umów zawieranych przez podmioty gospodarcze z „Grupy Spółek” oraz możliwym sposobie ich wykorzystania w celu zapewnienia wpływów z tytułu nieodprowadzonych zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników[34] [35].

Ponadto zgodnie z dyspozycją Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu[36] przyjęto, że ocena materiału dowodowego pod kątem złej lub dobrej wiary po stronie podatnika powinna zmierzać do kwestionowania prawa do rozliczenia podatku naliczonego na postawie art. 88 ust.3a pkt 4c ustawy VAT[37] [38].

Wobec przyjętej za jedynie słuszną „opinii” trudno nie wysunąć wniosku, że urzędnicy organów podatkowych i ZUS[39] z Wrocławia widząc, że ich wieloletnie zaniechania w zakresie windykowania danin państwowych od firm z „Grupy Spółek”, powiązanych kapitałowo lub osobowo ze Zdzisławem K., przestały być „tylko” sprawą lokalną, wykoncypowały sposób postrzegania tych zaniechań jako szansę do ukrycia własnej indolencji. Taką szansą okazały się umowy zawierane między firmami z Grupy Spółek a ich kontrahentami, pod warunkiem, że uda się znaleźć przesłanki, by te umowy uznać za nieważne.

Jak wykazano w chronologii wydarzeń, zarówno Izba Skarbowa we Wrocławiu i ZUS O/Wrocław od lat dysponowały wiedzą, że Zdzisław K. i jego firmy systemowo nie płacą danin państwowych. Wobec powyższego tę samą wiedzę bezzasadnie przypisano kontrahentom firm z Grupy Spółek. Taka interpretacja przekładała się bezpośrednio na twierdzenie, że skoro od lat 90-tych firmy Zdzisław K. nie płacą danin państwowych i zawsze zawierają umowy pozorne, w celu czerpania zysków z niezaspakajania należności wobec Skarbu Państwa lub nieregulowania należności wobec kontrahentów, to stronie przystępującej do umowy, jako usługobiorca outsourcingu pracowniczego, można równolegle przypisać, że wiedziała o tym, że firmy z „Grupy spółek” nie będą płacić składek ubezpieczeniowych i podatków i na to się świadomie godziły.

Tak przyjęta opinia o bezprawności umów, otworzyła cały arsenał działań ZUS i Ministerstwa Finansów wobec kontrahentów firm z Grupy Spółek. Rozwiązanie to pozwoliło także na wyksięgowywanie tzw.: „wyzerowanie[40]” zobowiązań wobec Skarbu Państwa firm z Grupy Spółek, które w legalnej procedurze, musiałyby zostać uznane za straty nadzwyczajne Skarbu Państwa. Dla przykładu w tenże sposób:

• na dzień 30 października 2015 ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń ubezpieczonych przypisanych do konta płatnika Royal Sp. z o.o. i należności z tytułu składek uległy zmniejszeniu o 3.924.600,00 zł[41];
• na dzień 30 października 2015 ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń ubezpieczonych przypisanych do konta płatnika Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o i należności z tytułu składek uległy zmniejszeniu o 391.400,00 zł[42];
• na dzień 2 listopada 2015 ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń ubezpieczonych przypisanych do konta płatnika Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. z o.o. i należności z tytułu składek w wysokości 335.000,00 zł zostały z korygowane do „0”, a postępowanie egzekucyjne umorzone[43];
• na dzień 30 listopada 2015 ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń ubezpieczonych przypisanych do konta płatnika Zdzisława K. (uprzednio KUK NIP 895-101-91-21 ) i należności z tytułu składek uległy zmniejszeniu o 487.000,00 zł[44].

Zastanawiające jest także postępowanie Syndyka masy upadłości K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, który w dniu 16 czerwca 2014 r., przekazał do jednej z Kancelarii Radców Prawnych w Olsztynie pełnomocnictwo do zastępowania przed sądami powszechnymi. W piśmie procesowym złożonym do Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 14 sierpnia 2015 r., Kancelaria jako pełnomocnik Syndyka, poparła stanowisko Oddziału ZUS w zakresie, iż osoby rzekomo zatrudnione w firmie outsourcingowej nie były rzeczywiście jej pracownikami, nie podlegały obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu oraz wniosła o oddalenie odwołania[45].

Natomiast ten sam Syndyk w korespondencji prowadzonej z Warmińsko-Mazurskim Urzędem Skarbowym w Olsztynie oświadcza, że od początku prowadzenia postępowania upadłościowego nie dysponuje żadnymi dokumentami (finansowymi, kadrowymi, osobowymi) Spółki. Zarząd Spółki nie spełnił ustawowego obowiązku wydania syndykowi całego majątku w tym ksiąg rachunkowych, akt osobowych i innych ewidencji prowadzonych dla celów podatkowych. Syndyk nie ma żadnego kontaktu z zarządem Spółki. W związku z tym nie jest w stanie dostarczyć żadnych dokumentów ani złożyć wyjaśnień[46].

Dodatkowo należy przytoczyć tu stanowisko Dyrektor Departamentu Realizacji Dochodów ZUS-Centrala, który odwołując się do pojęcia „zobowiązanego[47]” wskazuje, że zadłużenie na koncie spółki K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. nie mogło być dochodzone w ramach postępowania egzekucyjnego, ponieważ Zakład wydając decyzję administracyjną, jest związany tą decyzją od momentu jej doręczenia. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec spółki K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o., w sytuacji jednoczesnego prowadzenia postępowania dla ustalenia właściwego płatnika składek, skutkowałoby zarzutem niedopuszczalności egzekucji, ze względu na błąd, co do osoby zobowiązanego. Niedopuszczalność egzekucji w sytuacji wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez doręczenie odpisu tytułu wykonawczego podmiotowi, na którym nie ciąży obowiązek spełnienia świadczenia, stanowi przesłankę do umorzenia tego postępowania z urzędu przez organ egzekucyjny. Jest to sytuacja, w której przesłanka umorzenia postępowania egzekucyjnego istnieje jeszcze przed jego wszczęciem i wyczerpuje znamiona niezgodnego z prawem wszczęcia egzekucji. Z sytuacją niezgodnego z prawem wszczęcia egzekucji mamy do czynienia, gdy okaże się, że tytuł wykonawczy nie powinien być wydany lub został niewłaściwie wprowadzony do obrotu prawnego, co skutkuje dla wierzyciela konsekwencjami wynikającymi z art. 64c § 3 oraz art. 168b § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.[48].

Z przytoczonego stanowiska wynika wprost, że prowadzenie egzekucji wobec pokrzywdzonych przedsiębiorców, w przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego wobec firm z Grupy Spółek, stanowi przesłankę do umorzenia tych postępowań z urzędu przez organ egzekucyjny.

ANALIZY PRAWNE UMÓW ZAWARTYCH MIĘDZY FIRMAMI Z GRUPY SPÓŁEK A ICH KONTRAHENTAMI.

Kodeks cywilny stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności (art. 83 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, ze zm.). Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze[49].

Faktyczna i prawna ocena umowy, zawartej w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, należy do sądu pracy. Prawomocne orzeczenie sądu wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach, w ustawie przewidzianych, także inne osoby (w tej samej sprawie). ZUS nie posiada uprawnień do badania, a tym samym kwestionowania decyzji i umów biznesowych, zawieranych przez podmioty w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zaś w razie wątpliwości może się opierać wyłącznie na opiniach i działaniach podejmowanych przez organy do tego uprawnione, np. Państwową Inspekcję Pracy[50].

Departament Realizacji Dochodów ZUS – Centrala do 22 lutego 2013 roku nie dokonywał analiz w zakresie tzw. outsourcingu pracowniczego. Zagadnienie to nie miało bowiem wpływu na przedmiot zapytania ZUS O/Wrocław o stanowisko w kwestii uiszczenia zaliczki na poczet pokrycia kosztów postępowania upadłościowego firmy Royal sp. z o.o. Wszczęcie postępowania upadłościowego nie mogło być traktowane, jako podstawa do ustalenia stosunków i powiązań między Spółką Royal, przedsiębiorcami i pracownikami. Dlatego też przekazane informacje o nieprawidłowościach w zatrudnianiu pracowników, przy rozpatrywaniu sprawy w zakresie upadłości oraz w związku z jeszcze niezakończoną kontrolą Okręgowego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu, skutkowały ogólnym odniesieniem się do kwestii stosowania art. 23¹ Kodeksu pracy.

Dopiero „opinia” Państwowej Inspekcji Pracy (sygn. nr WrP-16359-0796-17/13 z dnia 22 lutego 2013 roku) dostarczyła niezbędnych informacji i była podstawą do podjęcia przez ZUS dalszych działań[51].

Podkreślić w tym miejscu należy, że Okręgowy Inspektorat Pracy PIP O/Wrocław po przeprowadzeniu kontroli w firmie Royal sp. z o.o. w dniach 14, 25, 28 maja 2012 roku, na podstawie art. 11 pkt 7 w związku z art. 33 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy, w dniu 29 maja 2012 roku wydał 22 nakazy zapłaty wynagrodzeń pracownikom tejże spółki, bez podnoszenia, że są jakiekolwiek wątpliwości, co do istnienia ich stosunku pracy ze wskazanym pracodawcą[52]. Dodatkowo notatka urzędowa z kontroli pracodawcy Royal Sp. z o.o., przeprowadzonej w dniach 1 i 26 czerwca 2012 roku, nr rej. 16286-5317-K045-Ns/12, sporządzona przez starszego inspektora pracy Paulinę Latusek wskazuje, że liczna osób pracujących wynosiła 1398 osób, z czego 154 osoby na podstawie umów cywilno-prawnych i 1244 osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy.

Ponadto z opinii PIP Warszawa/O Siedlce z dnia 25 marca 2014 roku sygn. 15106-5117-K002-420/14 wynika, że „Inspektor Pracy nie jest władnym do rozstrzygnięcia sporu czy przejęcie organizacyjne pomiędzy kontrolowanym podmiotem a agencją zatrudnienia może być zakwalifikowane, na zasadach art. 23ˡ Kodeksu pracy, za nieważne. Brak takiego stwierdzenia wskazuje, że podmiotem faktycznie zobowiązanym do opłacania składek za ubezpieczonych jest agencja zatrudnienia tj. spółka Royal oraz K.U.K.-E.F.I która była pracodawcą pozwanym przez pracowników (…)”.  Identyczne stanowisko zostało zaprezentowane w opinii PIP Rzeszów/O Krosno z dnia 25 marca 2014 roku OK-Sp. 03/14, z którego wynika, że PIP „nie jest organem uprawnionym do oceny prawidłowości przekazania w trybie art. 23ˡ Kp pracowników do innego pracodawcy” i wskazuje, że takie uprawnienia ma tylko Sąd Pracy. Ponadto wskazuje, że przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę ma miejsce również wtedy, „gdy dochodzi tylko do przejęcia pracowników i zadań, które realizowali pracownicy u dotychczasowego pracodawcy. W takim przypadku nie musi nastąpić formalne nabycie części materialnej przedsiębiorstwa oraz nie jest uzależnione to od rodzaju czynności prawnej, na której podstawie następuje przejście tej części zakładu w formalne władanie.”, (…)”[53].

Wobec takiego stanowiska OIP PIP O/Wrocław oraz stanowisk PIP Warszawa/O Siedlce oraz PIP Rzeszów/O Krosno, trudno zarzucić kontrahentom firm z Grupy spółek, że ich ocena stanu faktycznego i prawnego w roku 2012 była błędna lub że profesjonalna obsługa prawna tychże przedsiębiorców nie dołożyła należytej staranności, co próbuje wykazywać późniejsza analiza prawna Izby Skarbowej we Wrocławiu, przeprowadzona w I półroczu 2015 roku[54] [55].

Ponadto zaznaczenia wymaga fakt, że przedsiębiorcy po przekazaniu pracowników do spółek świadczących usługi outsourcingowe dokonywali stosownego zgłoszenia w oddziałach ZUS, natomiast oddziały ZUS wydawały tym przedsiębiorcom zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu należnych składek.[56] W oparciu o wydane zaświadczenia przedsiębiorcy uzyskali dofinansowanie środkami UE lub przedkładali je w bankach.[57] Należy także podkreślić, że z chwilą podjęcia przez kontrahentów informacji o niewywiązywania się spółek outsourcingowych z postanowień umownych, większość przedsiębiorców odstąpiła od zawartych umów i ponownie zarejestrowała część lub wszystkich pracowników[58].

Zmiana stanowiska OIP PIP O/Wrocław wydanego w dniu 22 lutego 2013 r. była podyktowana spotkaniem z zarządcą przymusowym firmy Royal sp. z o.o., które miało miejsce w dniu 7 grudnia 2012[59], na którym to przedstawił on preferowany przez siebie sposób działania, tj. doprowadzenie do prawidłowego ulokowania pracowników. Zarządca przedstawił ocenę sytuacji prawnej dłużnika, z której wynikało, że umowy z kontrahentami zawierane były przez niego „dla pozoru”, a ich rzeczywistym celem było doprowadzenie do niezaspokajania w całości wymagalnych należności publicznoprawnych. Kontrakty stanowiły intratną propozycję dla pracodawców, z kolei spółka Royal była skazana na straty, ponieważ „zyski” były lokowane na rachunkach innej spółki K.U.K.-E.F.I. International Logistik + Handels + Beteligungs + Vervaltungs GmbH z siedzibą w Berlinie. Zarządca zwrócił także uwagę, że w przypadku niepodjęcia z urzędu stosownych działań przez ZUS i urzędy skarbowe, np. przez wszczęcie postępowania kontrolnego lub wyjaśniającego, zaistnieje konieczność wytoczenia szeregu procesów sądowych w odniesieniu do każdej umowy zawartej między stronami[60].

Organy podatkowe wobec podmiotów korzystających z usług tzw. outsourcingu pracowniczego działając m.in. na podstawie art. 199a § ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.[61], Ordynacja podatkowa uznały za nieważne[62] umowy – porozumienia zawarte przez przedsiębiorców z agencjami pracy wskazując, iż są one nieważne z mocy prawa gdyż jednocześnie[63]:

• są niezgodnie z przepisami art. 23¹ ustawy Kodeks pracy, a przez to niezgodnie z ustawą i nieważne w myśl art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego[64],
• umowy te są pozorne i przez to w myśl art. 83 Kodeksu cywilnego[65] nieważne,
• umowy te zostały zawarte w celu „obejścia prawa” i z tego powodu są nieważne w myśl art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego,
• umowy te są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i z tego powodu są nieważne w myśl art. 58 § 2 Kodeksu cywilnego – czego efektem było zakwestionowanie rzetelności ksiąg w podatku dochodowym i VAT za kontrolowany okres w zakresie zaewidencjonowanych w tych księgach faktur wystawionych przez wskazane wyżej podmioty.

Zaznaczenia wymaga fakt istnienia odmiennego stanowiska, które przyjmowały organy podatkowe przy podejmowaniu decyzji o odstąpieniu od wnioskowania zabezpieczenia majątkowego zobowiązań na majątku podatników, o którym mowa w art. 33 §1 Ordynacji podatkowej. Tu z kolei uznawano, że właściciele podmiotów „niekoniecznie świadomie” padli ofiarą osób, które namówiły ich na współpracę ze spółkami Centrum Niderlandzkie, ROYAL, K.U.K.-E.F.I. czy SAC-MET, oraz że chociaż scedowali – w swoim przekonaniu – obowiązki płatników, to dbali o swoich pracowników, gdyż po uzyskaniu od nich informacji o nieprzekazaniu im przez Spółkę SAC-MET wynagrodzeń, z własnych środków wypłacili wynagrodzenia za okres od września do listopada 2013 r.[66]

Podobne stanowisko, także odmienne od głównego nurtu doktryny, prezentował Dyrektor Oddziału ZUS w Olsztynie podczas składania w dniu 16 lipca 2013 zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez prezesów zarządu K.U.K. do Prokuratury Rejonowej Olsztyn Południe. W zawiadomieniu wskazywał, że przestępstwo to polegało m.in. na doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzania mieniem wielkiej wartości, poprzez zawieranie umów o świadczeniu usług, wprowadzających w błąd płatników składek/przedsiębiorców (oferowanie rabatu w określonej procentowo kwocie stanowiącej koszty, na które składały się składki ZUS oraz podatek od wynagrodzeń, których K.U.K., według z góry powziętego zamiaru nie płaciła, działając na szkodę przedsiębiorców i osób ubezpieczonych). Wielkość szkody jaką poniósł lub mógł ponieść ZUS określono w ww. zawiadomieniu na 19.478.549,37 zł (wg stanu na 11 czerwca 2013 r.).

Z ustaleń NIK wynika natomiast, że przedsiębiorcy po przekazaniu pracowników do jednego z podmiotów z Grupy Spółek, dokonywali ich wyrejestrowania w ZUS. Z kolei podmioty te, zatrudniając przejętych pracowników, zgłaszały ich we właściwym miejscowo oddziale ZUS[67] i początkowo odprowadzały należne składki na ubezpieczenia społeczne i należności podatkowe, po czym zaprzestały regulowania zobowiązań publicznoprawnych[68].

Wobec powyższego trudno jest przyjmować prawdziwość i rzetelność doktryny, że sami przedsiębiorcy byli świadomi tego, że ich usługodawca jest przestępcą, a oni się na to godzą, co miało stanowić podstawową przesłankę do uznania zawartych umów za pozorne, a ich dorozumiana zgoda, miałaby wypełniać przesłanki art. 58 i 83 kodeksu cywilnego, co wykazywał Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu w pismach do Ministerstwa Finansów i Oddział ZUS we Wrocławiu do Departamentu Realizacji Dochodów ZUS – Centrala oraz Zarządca przymusowy firmy Royal sp. z.o.o. oraz Syndyk masy upadłości K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.

Terenowe Jednostki Organizacyjne ZUS nie zlecały innym podmiotom analiz prawnych i ocen dokonywania zasadności zawierania umów outsourcingowych. Rozstrzygnięcia poszczególnych spraw, oparte zostały na samodzielnej analizie zgromadzonych dowodów.[69] TJO ZUS posiłkowały się jedynie wskazanym przez Centralę ZUS orzecznictwem sądowym i stanowiskiem PIP O/Wrocław z dnia 22 lutego 2013 r. Przy czym stanowiska innych jednostek organizacyjnych Państwowej Inspekcji Pracy, przeczące stanowisku PIP O/Wrocław po 22 lutego 2013 roku nie były brane w ogóle pod uwagę.

Zarówno Urzędy Skarbowe jak i Izby Skarbowe nie zlecały innym podmiotom analiz prawnych i ocen dokonywania zasadności zawierania umów outsourcingowych. Instytucje te posługiwały się wykładnią stosowania prawa, którą otrzymywały od Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu, jako koordynatora[70] [71] działań wszystkich organów podatkowych w zakresie usług tzw. outsourcingu pracowniczego[72] w formie instrukcji postępowania z podmiotami/płatnikami korzystającymi z usług tzw. outsourcingu pracowniczego (korespondencja z dni: 22 października 2013 r., 13 grudnia 2013 r., 14 lutego 2014 r., 18 listopada 2014 r., 25 listopada 2014 r., 8 maja 2015 r., 3 czerwca 2015 r. i 6 lipca 2015 r.) W przekazywanych pismach, wskazywano linię orzeczniczą sądów pracy na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych związaną z tym procederem[73].

W odwołaniach od decyzji ZUS składanych przez przedsiębiorców w sądach podnoszone były następujące argumenty[74] [75]:

• ZUS nie wziął pod uwagę, iż między przedsiębiorcami i pracownikami zostało zawarte trójstronne porozumienie, na mocy którego pracownicy zostali zatrudnieni przez firmy z Grupy Spółek. Zgodnie z art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Należy uznać, że zawarcie porozumienia między pracodawcami i pracownikami, na mocy którego następuje zmiana pracodawcy, jest dopuszczalne na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego, w oparciu o wynikającą z nich zasadę swobody umów, co w żaden sposób nie narusza zasad prawa pracy;
• ZUS bezzasadnie uznał, że nie doszło do skutecznego przejścia części zakładu pracy z jednego podmiotu gospodarczego na inny, a także, iż nie doszło do przejścia pracownika jednego podmiotu do drugiego, w sytuacji gdy spełnione zostały wszystkie przesłanki Kodeksu pracy, jakie są konieczne do uznania tego przejścia za skuteczne. Zarówno Royal jak i K.U.K.-E.F.I., po przejściu na nich obowiązków pracodawcy, realizowali wszelkie powinności z tym związane. Podmioty te, jako płatnicy składek, dokonały zgłoszenia pracowników do ubezpieczenia, sprawdzały listę obecności, przyjmowały wnioski urlopowe, dokonywały płatności wynagrodzenia pracownikom, prowadziły listy płac – tym samym to te podmioty sprawowały faktyczny nadzór nad pracą ubezpieczonego. Najważniejszym z powodów, dla których zdecydowano się na podjęcie takiego kroku, była idea zmiany prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy chcieli skupić się na działaniach gospodarczych, zmierzających m.in. do zdobywania nowych rynków zbytu. W związku z tym dążyli do sytuacji, w której wszystkie czynności administracyjno-kadrowe były podejmowane przez wyspecjalizowany podmiot, który zwolni ich z tego obowiązku; stanowisko miało potwierdzać kilkaset wyroków sądów powszechnych, zasądzających wynagrodzenia dla przejętych pracowników od firmy KUK, jako właściwego pracodawcy.
• Po przejęciu pracowników i zadań wraz z niezbędnym sprzętem do wykonywania pracy oraz pomieszczeń socjalnych (jako warunek wystarczający) w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy, nowym pracodawcą i płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne jest firma outsourcingowa, a Oddział ZUS nie wykazał, że oświadczenie woli obu stron zawarto dla pozoru.
• W okresie, kiedy składki były płacone przez firmę outsourcingową, status tych podmiotów, jako płatnika nie był kwestionowany przez ZUS, a wszczęcie postępowania w celu ustalenia płatnika składek nastąpiło z chwilą zaprzestania uiszczania należności przez firmę outsourcingową.
• Decyzje w sprawie ustalenia płatnika oparte były o jeden wyrok Sądu Najwyższego. Wszystkie inne wyroki, które przemawiały za zgodną z prawem argumentacją przedsiębiorców były pomijane
• Zarejestrowani pracownicy firm outsourcingowych nigdy wcześniej nie byli zatrudnieni przez przedsiębiorców i w związku z tym, nie było i nie mogło być żadnego przejęcia pracowników w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy.

ALGORYTM DZIAŁANIA PRZYJĘTY PRZEZ ZUS W PROCESIE USTALANIA „RZECZYWISTEGO[76] PŁATNIKA SKŁADEK”.

ZUS nie posiada możliwości wyszukiwania płatników (pracodawców) stosujących nieuczciwe praktyki wobec własnych pracowników i wobec ZUS, polegające na nieprawidłowym outsourcingu. Informacje pozwalające na zidentyfikowanie tego typu działań zawarte są bowiem w dokumentacji osobowo-płacowej firm i nie są przekazywane do ZUS. Czy faktycznie doszło do nieprawidłowości, Zakład może stwierdzić na podstawie analizy dokumentacji źródłowej będącej w posiadaniu płatnika składek[77]. Dokumenty ubezpieczeniowe nie zawierają bowiem informacji o przyczynach, dla których doszło do wyrejestrowania, a następnie zarejestrowania ubezpieczonych u poszczególnych płatników[78].

Rozstrzygnięcie sprawy przez ZUS następuje w drodze decyzji administracyjnej. ZUS w toku postępowania jest zobligowany do stosowania m.in. przepisów dotyczących wezwań oraz wszczęcia postępowania. Ponadto ZUS w celu ustalenia prawdy obiektywnej obowiązany jest przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i w sposób wyczerpujący zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego[79].

Kontrole dotyczące nieprawidłowego outsourcingu związane z pozornym przejęciem pracowników w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy były nowym zadaniem i nie znanym wcześniej w ubezpieczeniach. W związku z powyższym, w ZUS przyjęto tryb postępowania, zgodnie z którym Wydział Kontroli Płatników Składek w pierwszej kolejności, pilotażowo, przeprowadzi po jednej kontroli z terenu działania np. Oddziału w Tarnowie i Inspektoratu w Bochni, w odniesieniu do płatników zatrudniających mniejszą liczbę pracowników.  Celem pilotażu było rozpoznanie zjawiska outsourcingu, zbadanie możliwości i zakresu dowodów jakie można pozyskać u płatnika przekazującego pracowników. Zdobyte doświadczenie miało na celu sprawne przeprowadzenie kontroli u płatników składek zatrudniających większą liczbę pracowników. Po zrealizowaniu tych kontroli pozostałe wnioski miały być niezwłocznie skierowane do realizacji.[80] ZUS oczekiwał także na zakończenie kontroli np. przez I Urząd Skarbowy w Tarnowie, celem pozyskania ewentualnych materiałów oraz podjęcia własnej kontroli (jeżeli materiały z Urzędu Skarbowego będą niewystarczające do ustalenia płatnika składek oraz podstaw wymiaru składek za okres objęty outsourcingiem). Kontrolę w podmiocie realizowała również Państwowa Inspekcja Pracy (nawiązano kontakt w sprawie pozyskania przydatnych materiałów)[81].

W latach 2012-2015 Oddział ZUS w Olsztynie sporządzał roczne plany kontroli płatników składek w oparciu o wytyczne przekazywane przez Głównego Inspektora Kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Plany te nie zawierały informacji dotyczących kontrolowania podmiotów, których dotyczyło zjawisko outsourcingu.[82] Ponadto w okresie objętym kontrolą NIK Oddział ZUS w Olsztynie nie przeprowadzał wewnętrznych kontroli dotyczących prawidłowości prowadzenia postępowań egzekucyjnych, rozliczania kont płatników składek oraz dochodzenia zaległych składek w związku ze świadczeniem usług outsourcingu. W tym kontekście podkreślenia wymaga fakt, że w styczniu 2013 Dyrektor Oddziału ZUS w Olsztynie zwróciła się do Centrali ZUS o zajęcie stanowiska w sprawie zaproponowanego sposobu załatwienia tej sprawy, tj. uznania za płatników składek dotychczasowych pracodawców[83]. Stwierdziła również, że wydawanie indywidualnych decyzji w przedmiocie wyłączenia z ubezpieczeń społecznych ubezpieczonych zgłoszonych przez K.U.K., a następnie objęcie ubezpieczeniami u pracodawcy, na rzecz którego świadczona jest praca, znacznie wydłuży cały proces dochodzenie zaległych składek.

Działania zmierzające do ustalenia płatnika składek były wszczynane przez Oddziały ZUS niezwłocznie po otrzymaniu w dniu 24 lipca 2013 roku polecenia z Departamentu Realizacji Dochodów Centrali ZUS w Warszawie. Centrala ZUS poinformowała, że Oddziały ZUS we Wrocławiu i Olsztynie, na terenie których swoją siedzibę posiadały ww. firmy outsourcingowe, będą zobowiązane do ustalenia i poinformowania właściwych oddziałów ZUS o przejętych przez te firmy pracownikach[84]. Postępowania były zatem prowadzone do wszystkich podmiotów wymienianych w listach opracowanych przez ZUS O/Wrocław[85] i ZUS O/Olsztyn, a od 27 grudnia 2013 roku wpisanych w rejestr KR[86]. Odziały ZUS zidentyfikowały także innych płatników, którzy nie zostali wykazani w rejestrze KR przez Centralę ZUS. Wobec powyższego wiedza Oddziałów ZUS o liczbie przedsiębiorców, którzy skorzystali z usług tzw. outsourcingu pracowniczego wynikała głównie z danych zawartych w rejestrze KR[87]. Podkreślić przy tym należy, że do Rejestru KR były wpisywane także podmioty, mimo tego, że analiza konta ubezpieczonego i płatnika wykluczała możliwość zaistnienia niezgodnego z prawem przekazania pracowników w ramach nieuczciwego outsourcingu[88].

W przypadku spółek K.U.K. GMBH (Podmiot nie figuruje w KRS i CEIDG), SAC-MET Sp. z o.o. i K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej, ZUS nie przeprowadził kontroli, ze względu na brak kontaktu z płatnikiem lub z organami spółki. W Royal Sp. z o.o. nie przeprowadzono kontroli, ponieważ w okresie od 4 lipca 2012 r. do 21 stycznia 2013 r. czynności kontrolne w spółce prowadziła Państwowa Inspekcja Pracy, w wyniku których stwierdzono nieprawidłowości co do stosowania art. 23¹ Kodeksu pracy. Kontroli nie przeprowadzono także w spółce Centrum Niderlandzkie wykreślony z KRS 13 lutego 2015 r. (ogłoszenie o upadłości likwidacyjnej), ze względu na złożenie przez Oddział ZUS we Wrocławiu wniosku o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej spółki[89]. Wobec powyższego oddziały nie wydawały decyzji o podleganiu lub nie, ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia w firmach świadczących usługi outsourcingowe.

Przed przyjęciem przez ZUS stanowiska o pozorności umów – porozumień, ZUS O/Wrocław prowadził postępowania egzekucyjne wobec trzech firm z Grupy Spółek świadczących usługi tzw. outsourcingu pracowniczego. Skierowano również wnioski o ogłoszenie upadłości, które w roku 2012 skutkowały ogłoszeniem upadłości wobec dwóch podmiotów, a w przypadku trzeciego wniosek został oddalony z powodu niewpłacenia zaliczki z uwagi na brak majątku dłużnika (ROYAL sp. z o.o.). Do 31 grudnia 2015 roku podejmowano próby przeniesienia odpowiedzialności na członków zarządów na podstawie art. 116 Ordynacji podatkowej. Okazały się one jednak bezskuteczne[90]. Za zaległości obejmujące okres od czerwca 2001 r. do kwietnia 2011 r., ZUS O/Wrocław podjął w dniu 15 czerwca 2011 r. czynności przedegzekucyjne poprzez skierowanie do dłużnika upomnień, a egzekucję administracyjną wszczął w dniu 11 października 2011 r. Następnie były kierowane kolejne upomnienia i tytuły wykonawcze dotyczące okresu od maja 2011 r. do listopada 2012 r. Do dłużnika Zdzisława K. skierowano łącznie 79 tytułów wykonawczych na łączną kwotę 13.729.252,60 zł. W wyniku prowadzonych postępowań egzekucyjnych nie wyegzekwowano żadnych należności. Według stanu na dzień 30 listopada 2015 r. zadłużenie płatnika w zakresie składek na FUS, FUZ oraz FP i FGŚP wynosiło 15.655.400,00 zł. W dniu 10 lutego 2014 r. sporządzono techniczne wyrejestrowanie płatnika składek z datą 28 grudnia 2012 r[91]. ZUS O/Wrocław na zaległości Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. zo.o. (KRS: 0000108351) obejmujące okres od października 2013 r. do grudnia 2014 r. wystawiał decyzje określające należności, upomnienia i tytułu wykonawcze (Łącznie wystawiono 15 tytułów wykonawczych obejmujących należności z tytułu składek na FUS, FUZ, FP i FGŚP na kwotę 335.000,00 zł.) oraz dokonywał zajęć wierzytelności z rachunków bankowych. Postępowania te nie były skuteczne (nie wyegzekwowano od płatnika środków pieniężnych)[92].

Oddział ZUS we Wrocławiu podjął również działania mające na celu ustalenie listy kontrahentów Royal sp. z o.o. Ostatecznie w dniu 22 lutego 2013 r. lista ta została przekazana przez byłego zarządcę przymusowego. Tego samego dnia skierowane zostały zajęcia do kontrahentów Royal sp. z o.o. – w pierwszej kolejności do tych, których faktury opiewały na najwyższe kwoty. Zarówno egzekucja wierzytelności z rachunków bankowych jak i zajęcia kierowane do kontrahentów tej spółki nie przyniosły oczekiwanych rezultatów[93].

Kontrole płatników składek, powiązanych ze spółkami z Grupy Spółek, były przeprowadzane w trybie kontroli doraźnych, na wniosek komórek organizacyjnych Zakładu. Płatnicy korzystający z usług tzw. outsourcingu pracowniczego zostali wytypowani do kontroli przez komórki pionu dochodów w oddziałach ZUS. W latach 2012–2015 (do 30 września) przeprowadzono łącznie 182 kontrole u 179 płatników składek[94]. Decyzje były wydawane także bez przeprowadzania kontroli u płatnika składek[95] oraz wobec ubezpieczonych, którzy nie byli wcześniej zatrudnieni u ustalonego płatnika składek, przed skorzystaniem z usługi outsourcingu pracowniczego[96].

Od stycznia 2013 do czerwca 2015 roku z Centrali ZUS wysyłano do oddziałów ZUS pisma dotyczące outsourcingu pracowniczego wskazujące, w jaki sposób należy prowadzić postepowanie w sprawie ustalenia płatników składek. Zalecono m.in. przeprowadzenie kontroli u płatników, pozyskiwanie dowodów poświadczonych przez płatników, korzystanie z wyników kontroli Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu. W trzech pismach (27 grudnia 2013, 11 lipca 2014, 10 czerwca 2015) Departament Realizacji Dochodów Centrali ZUS zalecał zintensyfikowanie prac przy prowadzonych postępowaniach, nie uzasadniając jednak tego zalecenia[97].

• 01.08.2013 – Pismo z O/Wrocław dotyczące przeprowadzenia kontroli w celu uzyskania listy pracowników przejętych przez agencje pracy oraz dokumentów świadczących o wykonywaniu pracy nadal na rzecz pracodawcy zakładu „przejętego”.
• 02.09.2013 – Pismo z DRD ZUS wskazujące, że w przypadku koniczności przeprowadzenia kontroli ze względu na brak dostatecznych wyników postępowania wyjaśniającego przez komórkę pionu dochodów, kontrolę należy przeprowadzić w trybie doraźnym.
• 27.12.2013 – Pismo DRD ZUS zalecające zintensyfikowanie prowadzonych postępowań oraz informujące o udostępnieniu rejestru KR.
• 20.03.2014 – Pismo DRD ZUS zalecające zintensyfikowanie prowadzonych postępowań oraz informujące o sposobie prowadzenia postępowania wyjaśniającego w sprawie ustalenia płatników składek w zakresie właściwości oddziałów ZUS. Wskazywano na wydanie jedynie 2.618 decyzji, pomimo, że w Rejestrze KR uwidoczniono 13.361 ubezpieczonych.
• 11.07.2014 – Pismo DRD ZUS zalecające zintensyfikowanie prowadzonych postępowań oraz zawierające interpretację przepisów prawnych w zakresie outsourcingu.
• 15 i 23 lipca 2015 – e-maile z DRD ZUS zobowiązujące Oddział do przekazania – wg załączonego wzoru – „Informacji o przebiegu postępowań w sprawie nieuczciwego outsourcingu.”
• W sierpniu 2013 roku Oddziały ZUS były w posiadaniu dokumentu Tryb postępowania w przypadku obsługi płatników, którzy pod pozorem przejęcia pracowników w trybie art. 23ˡ KP, dokonywali tzw. „outsourcingu kadrowo – płacowego”.

W Oddziałach ZUS był realizowany harmonogram dotyczący trybu realizacji zadania w zakresie ustalania płatnika w związku ze zjawiskiem outsourcingu pracowniczego. W harmonogramie są wyszczególniani płatnicy składek z terenu działania danego oddziału, wobec których Oddział jest zobligowany do podejmowania czynności[98].

Zaznaczyć jednak należy, że jednym z zasadniczych zadań ZUS jest ustalanie uprawnień i wypłata świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub przysługujących na podstawie innych ustaw a zleconych Zakładowi do wypłaty. Wobec tego, zapewnienie terminowej wypłaty świadczeń stanowiących źródło utrzymania ubezpieczonych ma charakter priorytetowy i musi być realizowane na bieżąco. W tej sytuacji trudno uznać za właściwe nadawanie priorytetu działaniom ZUS w zakresie prowadzenia postępowań outsourcingowych kosztem realizacji innych zadań, na co wskazywała Zastępca Dyrektora Oddziału ZUS w Rzeszowie[99].

W żadnym przypadku oddziały ZUS nie występowały do sądów z zapytaniem dotyczącym faktycznego i prawnego przejęcia części zakładu przedsiębiorcy, w trybie art. 23ˡ Kodeksu Pracy. Brak takiego obowiązku lub uprawnienia wynika z dyspozycji art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, która nie uprawnia ZUS do samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie ubezpieczeń. Przepisy nie przewidują konieczności wcześniejszego rozstrzygania przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych kwestii dotyczących statusu ubezpieczonego. Decyzje ZUS mogą być jedynie zaskarżane, a prawomocny wyrok sądu jest wiążący dla każdej ze stron postępowania[100]. Także kodeks postepowania administracyjnego oraz kodeks postępowania cywilnego nie dają organowi rentowemu uprawnień do uprzedniego występowania z zapytaniem prawnym do właściwego sądu pracy.

Ponadto w toku postępowań wyjaśniających, żaden[101] z oddziałów ZUS nie zwracał się do Państwowej Inspekcji Pracy o przeprowadzenie kontroli u przedsiębiorców, w zakresie ustalenia zgodności z przepisami prawa przekazania tych pracowników i zatrudnienia w Grupie Spółek. Do zadań PIP należy m.in. nadzór i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym w szczególności dotyczących stosunku pracy i kontroli legalności zatrudnienia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w listopadzie 2013 prowadził działania prewencyjne, polegające na informowaniu pracodawców o działaniach firm z Grupy Spółek. Informacje „o bezprawnym outsourcingu” przekazywane były podczas Tygodnia przedsiębiorcy, zamieszczane w lokalnych mediach i portalach internetowych, a także wyświetlane na telebimach w Salach Obsługi klientów TJO ZUS. Prowadzono także współprace z urzędami skarbowymi, dokonując wymiany informacji na temat prowadzonych postepowań wyjaśniających[102].

ALGORYTM DZIAŁANIA PRZYJĘTY PRZEZ ORGANY PODATKOWE W PROCESIE USTALANIA PŁATNIKA PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB FIZYCZNYCH.

Działalność podmiotów świadczących i korzystających z usług outsourcingu personalnego nie była wskazana przez Ministerstwo Finansów w priorytetowych obszarach działania podlegających szczególnemu zainteresowaniu organów podatkowych w latach 2012-2015 (Zawartych w Krajowym Planie Dyscypliny Podatkowej na lata 2012-2013 i w Krajowym Planie Działań na lata 2014-2015)[103].

Organy podatkowe nie prowadzą analizy PIT-4R spółek, pod kątem zmiennej wartości wpłacanych zaliczek, z uwagi na fakt, że zmienność wartości zaliczek może świadczyć o sezonowości w dostępie do produktu do przetwarzania i tym samym sezonowości zatrudnienia. Zwłaszcza w sytuacji, gdy PKD, w jakim są zarejestrowane te firmy, nie występuje w podobszarach ryzyka wymienionych w krajowych planach działań administracji podatkowej[104]. Ponadto niemożliwym jest wiarygodne ustalenie – bez uprzedniego przeprowadzenia kontroli podatkowej – które dokładnie podmioty są zaangażowane w outsourcing personalny, a – jak pokazała praktyka – podejrzenia, oparte w głównej mierze na wskazanym przez podatnika kodzie PKD, co do zawierania umów outsourcingowych, nie znalazły potwierdzenia w ustaleniach faktycznych (…). Oznacza to, że na etapie poprzedzającym podjęcie czynności sprawdzających brak jest możliwości ustalenia przy pomocy systemu informatycznego rzeczywistego zakresu działalności danego podmiotu[105]. Powyższe jest spowodowane tym, że nie istnieje wspólna centralna baza danych obejmujących informacje z PIT-4R, PIT-11, PIT-36 i PIT-37. Informacja zbiorcza PIT-4R składana jest do urzędu skarbowego właściwego wg miejsca siedziby płatnika. Natomiast informacje PIT-11 składane są do urzędów skarbowych właściwych wg miejsc zamieszkania podatników. W obrębie jednego urzędu skarbowego zazwyczaj nie „bilansują” się kwoty wpłat płatników i nadpłat lub dopłat do zeznań rocznych z kwotami należnego podatku dochodowego za dany rok[106].

Dobór podmiotów do planów kontroli uwarunkowany jest poza spełnieniem przesłanki występowania danego podmiotu w obszarze ryzyka w Krajowym Planie Działań, to również powinien dotyczyć podmiotów z obszarów ryzyka, które cechuje najwyższa efektywność finansowa (w tym efektywność finansowa okresów bieżących), w kontekście realizacji wskaźników centralnych. Reagując na bieżąco na zaobserwowane zachowania podatników (np. pojawienie się nowego tzw. towaru wrażliwego, wykorzystywanego przez nierzetelnych podatników), podczas typowania podmiotów do kontroli urząd podatkowy zobowiązany jest również dokonać oceny efektu finansowego, możliwego do ustalenia w trakcie danej kontroli (uwzględnić ekonomikę planowanych działań).[107]

Organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności[108]. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej. Jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa[109].

W listopadzie 2013 roku Urzędy Skarbowe otrzymały wykaz kontrahentów firmy  KUK EFI przygotowany przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej we Wrocławiu oraz wykaz kontrahentów firmy Royal  przygotowany przez Warmińsko Mazurski Urząd Skarbowy w Olsztynie. Wykaz został przekazany wraz z informacją, że przedmiotowe agencje pracy przejmowały pracowników od kontrahentów zawartych w załączonych wykazach, na podstawie umów nie spełniających przesłanek z art. 23ˡ Kodeksu Pracy. Na bazie wykazów podejmowane były działania zmierzające do ustalenia, czy na obszarze służbowej odpowiedzialności występowały podmioty korzystające lub świadczące usługi z zakresu tzw. outsourcingu pracowniczego. W wyniku przeprowadzanych analiz były typowane podmioty do kontroli. Urzędy skarbowe stosowały jednolite kryteria doboru podatników do kontroli na podstawie prowadzonej działalności gospodarczej wg kodów PKD o oznaczeniach: 78.20.Z – Działalność agencji pracy tymczasowej, 78.10.Z – Działalność związana z wyszukiwaniem pracy i pozyskiwaniem pracowników, 78.30.Z – Pozostała działalność związana z udostępnianiem pracowników[110].

Podmioty korzystające z usług agencji zatrudnienia były także kierowane do kontroli na ustne polecenia. Praktykowane były spotkania kierowników komórek z udziałem innych pracowników, mające na celu uzgodnienie sposobu działania, szczególnie przy skierowaniu podmiotów do kontroli podatkowej[111].

Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu za pośrednictwem Dyrektorów Izb Skarbowych w przekazywał do Urzędów Skarbowych następujące informacje – pisma z dnia[112]:

• 22.10.2013 r. – informacja o narastającym zagrożeniu wynikającym z funkcjonowania w obrocie gospodarczym nieuczciwych „przedsiębiorców” oferujących obniżenie kosztów pracowniczych,
• 2.07.2014 r. – wskazujące na możliwość występowania różnych wariantów stanów faktycznych i formalnych stosunków prawnych łączących osoby zatrudnione z pracodawcami oraz zawierające propozycje rozwiązań z zakresu obiegu dokumentów i współpracy pomiędzy organami,
• 18.11.2014 r. – zawierające propozycje w zakresie postępowania – z punktu widzenia postępowań karnych skarbowych, prezentacje na temat zidentyfikowanych problemów w trakcie prowadzonych kontroli podatkowych oraz postępowań podatkowych przekazane przez przedstawicieli Izby Skarbowej we Wrocławiu, Trzeciego Urzędu Skarbowego w Lublinie, Urzędu Skarbowego w Nysie, Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie. Przy piśmie Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie przekazał harmonogram zawierający sugestie terminów końcowych dla przeprowadzenia przez organy podatkowe w kraju określonych działań,
• 25.11.2014 r. – zawierające informację o kolejnym wariancie usług tzw. outsourcingu pracowniczego.
• 30.03.2015 r. – zawierające informację o kolejnym wariancie usług tzw. outsourcingu pracowniczego,
• 29.06.2015 r. – zawierające informacje o wydanym wyroku WSA we Wrocławiu sygn. akt I Sa/Wr189/15, oddalającym skargę podatnika będącego kontrahentem spółek

Przykładowa[113] tematyka kontroli wobec kontrahentów firm korzystających z usług outsourcingowych:

• Kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość ustalania zobowiązań podatkowych za 2012 rok
• Rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowość rozliczeń z tytułu zobowiązań podatkowych za 2012 rok
• Kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowość naliczenia, poboru oraz realizacji wpłat zaliczek na podatek dochodowy przez płatnika, z tyt. wypłat wynagrodzeń za okresy: od 1.01.2013 r. do 31.12.2013 r.
• Rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowość rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe: od pierwszego do drugiego kwartału 2013 r.
• Rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowość naliczenia, poboru oraz realizacji wpłat zaliczek na podatek dochodowy przez płatnika, z tyt. wypłat wynagrodzeń, należne za okresy: od 1.01.2012 r. do 31.12.2013 r.
• Rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowość rozliczeń z tytułu podatku od towarów i usług za poszczególne okresy rozliczeniowe: od stycznia 2012 r. do grudnia 2013 r., oraz z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za okresy: od 2012 r. do 2013 r.

Po spotkaniu zorganizowanym przez Izbę Skarbową we Wrocławiu w połowie 2014 r., dotyczącym wymiany doświadczeń kontrolnych oraz orzeczniczych w zakresie ogólnopolskiego procederu obniżania kosztów pracowniczych przy wykorzystaniu instytucji outsourcingu pracowniczego, Warmińsko-Mazurski Urząd Skarbowy w Olsztynie zgłosił propozycje harmonogramu działań, wzory tabel związanych z outsourcingiem pracowniczym oraz propozycje postępowania w zakresie działań podmiotu świadczącego takie usługi, tj. K.U.K.-E.F.I. Internationale Logistic+Handel+Beteiligungs+Verwaltungs Polska Sp. z o.o.[114] Ostatecznie w listopadzie 2014 r. Izba Skarbowa we Wrocławiu, przekazała harmonogram[115] [116] działań podejmowanych przez organy podatkowe w kraju wobec kontrahentów podmiotów oferujących usługi outsourcingu personalnego, w którym ustalono:

• wszczęcie kontroli podatkowych – do dnia 30 kwietnia 2015 r.,
• zakończenie kontroli podatkowych – do dnia 31 grudnia 2015 r.,
• wszczęcie postępowania podatkowego – do dnia 29 luty 2016 r.,
• zakończenie postępowania podatkowego w I instancji – do dnia 30 czerwca 2016 r.,
• zakończenie postępowania podatkowego w II instancji – do dnia 31 października 2016 r.,
• przekazanie kserokopii decyzji ostatecznych do US właściwego dla spółki outsourcingowej – do dnia 31 listopada 2016 r.

Wypełnianie obowiązku składania zeznań podatkowych oraz dokonywania wpłat monitorowano w oparciu o raporty z systemów informatycznych. Przy sporządzaniu raportów wykorzystywane były wydruki z systemów informatycznych POLTAX, POLTAX2B, podsystemu Kontrola, aplikacji „e-ORUS” oraz własne skrypty. Raporty sporządzano poprzez „wiązanie” informacji złożonych przez płatników (PIT-11, PIT-8C) z zeznaniami podatkowymi złożonymi przez podatników w danym roku podatkowym oraz wiązanie tzw. „obowiązku podatkowego” (PIT-DGOS, PPL, PPE, CIT, KP, PPD) z zeznaniami złożonymi przez podatników. W podsystemie KONTROLA przeprowadzano „Selekcje podmiotów” wykorzystując takie kryteria selekcji jak – „Analizy grupowe” wg kryteriów określonych przez Ministerstwo Finansów dla poszczególnych podobszarów ryzyka i „Segmentacje”- według kryteriów określonych przez Ministerstwo Finansów w tym: podatników, którzy nie dopełnili obowiązku składania zeznań podatkowych, likwidujących firmę po krótkim okresie jej działania i następnie zakładających nowe podmioty działające w tej samej branży, płatników którzy nie dokonywali wpłat zaliczek na podatek dochodowy lub płatników zatrudniających co najmniej pięciu pracowników i deklarujących do wpłaty niskie kwoty. W trakcie roku podatkowego nie dokonywano weryfikowania zgodności deklarowanych kwot zaliczek z deklarowanymi wpłatami, ze względu na fakt, że podatnicy / płatnicy podatków dochodowych nie mają obowiązku składania w ciągu danego roku deklaracji miesięcznych, organ podatkowy nie posiada dokumentu, który stanowiłby podstawę do zweryfikowania prawidłowości wpłacanych zaliczek za poszczególne okresy miesięczne. Wobec powyższego tylko ewentualna śródroczna kontrola podatkowa w trakcie roku przeprowadzona w zakresie ustalenia wysokości zaliczek na podatek stanowi podstawę do sprawdzenia zgodności wpłaconych zaliczek w ciągu roku. Weryfikowanie wpłaconych zaliczek z kwotami zaliczek zadeklarowanych możliwe jest po zakończeniu roku podatkowego i po złożeniu deklaracji lub zeznań rocznych takich jak: PIT-4R, PIT-8AR, PIT-36, PIT-36L. W planach kontroli w pierwszej kolejności ujmowani byli podatnicy, którzy w wyniku analizy grupowej i segmentacji uzyskali ocenę wysokiego ryzyka, a analiza szczegółowa wskazywała na duże prawdopodobieństwo występowania nieprawidłowości w prowadzonej działalności (uszczuplenie powyżej 1.000 zł). Plany kontroli tworzone były w oparciu o kryteria zawarte w dokumentach – „Zadania dla dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych w zakresie realizacji przez organy administracji podatkowej polityki finansowej państwa w 2012 i 2013 roku” oraz „Krajowy Plan Działań na 2014 rok”, „Wojewódzki Plan Działań na 2014 rok”, „Krajowy Plan Działań na 2015 rok”, Wojewódzki Plan Działań na 2015 rok” Zgodnie z ww. dokumentami kontrole podatkowe dotyczące podobszarów ryzyka winny obejmować minimum 2% populacji danej branży. Do realizacji kontroli podatkowych w poszczególnych podobszarach organy podatkowe powinny angażować minimum 50% sił i środków komórek kontroli podatkowej. Procentowy udział kontroli w danym podobszarze do realizacji przez Urzędy Skarbowe jest określony w Wojewódzkim Planie Działania na dany rok przez dyrektorów Izb Skarbowych. Analizy grupowe w latach 2012-2014 sporządzane były przy zastosowaniu szablonów zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów, natomiast w 2015 r. przy zastosowaniu szablonów zaproponowanych przez Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu, wykonującego zadania Centrum Analiz i Planowania Administracji Podatkowej.[117]

Ponadto Urzędy Skarbowe otrzymały m.in. skan pisma Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z 26.05.2015 r. informujące o możliwości uzyskania przez przedsiębiorców korzystających z usług tzw. outsourcingu pracowniczego, ulg w spłacie należności podatkowych, w formach wskazanych w art. 67 a § 1 Ordynacji podatkowej. W tym zakresie Ministerstwo Finansów – Departament Kontroli Celnej, Podatkowej i Kontroli Gier opracował i przesłał do dyrektorów Izb Skarbowych „Zasady postępowania i koordynacji w zakresie współpracy pomiędzy naczelnikami urzędów skarbowych oraz dyrektorami izb skarbowych a jednostkami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczące ulg w spłacie zobowiązań podmiotów, które skorzystały z oferty zaangażowanych w proceder pozornego outsourcingu pracowniczego”[118].

W okresie objętym kontrola NIK Ministerstwo Finansów nad skutecznością egzekwowania zaległości podatkowych prowadziło nadzór na Urzędami Skarbowymi poprzez: „Mierniki oceny wykonania zadań przez dyrektorów izb skarbowych i naczelników urzędów skarbowych w zakresie realizacji polityki finansowej państwa”. Ocena wykonania zadań przez naczelnika urzędu skarbowego jest dokonywana co kwartał w pięciu obszarach tematycznych: obsługa bezpośrednia, postępowania podatkowe, rachunkowość podatkowa, kontrola podatkowa oraz egzekucja administracyjna. Mierniki obejmują zarówno należności budżetowe, jak i należności jednostek samorządu terytorialnego. Mierniki wyliczane są narastająco od początku roku w oparciu o rejestry informatyczne urzędów skarbowych i zapisane w centralnych hurtowniach danych WHTAX w obszarach o nazwie MIERNIKI. Hurtownia danych WHTAX jest podstawową bazą danych pobieranych z systemów źródłowych z wszystkich urzędów skarbowych w kraju utworzoną m. in. w celu ujednolicenia sprawozdawczości tak, aby dane w niej gromadzone i wyliczane były według takich samych kryteriów, w ściśle określony sposób, uzgodniony z odpowiednimi Departamentami Ministerstwa Finansów. Hurtownie WHTAX udostępniają wszystkie wyniki osiągnięte przez urzędy skarbowe z podziałem na mierniki: oceniające i monitorujące. Główny nadzór nad działaniami podejmowanymi przez komórki egzekucji administracyjnej odbywa się poprzez comiesięczny pobór danych z systemów urzędów skarbowych i ich analizę za pomocą hurtowni WHTAX. Wysokości osiągniętych przez urzędy skarbowe mierników publikowane są na stronie internetowej http://whtax.mf.gov.pl/. Po pobraniu danych z urzędów skarbowych udostępniane są różne zestawienia umożliwiające ich analizę. W zakresie egzekucji administracyjnej publikowane są nieprawidłowości występujące w komórkach egzekucyjnych urzędów skarbowych, np. zestawienie tytułów wykonawczych, w przypadku których nie nastąpiło ich zakończenie w podsystemie EGAPOLTAX pomimo ściągnięcia całości należności nimi objętych[119].

Utrudnieniem w monitorowaniu składania zeznań rocznych była znaczna ilość informacji PIT-11 składanych w formie papierowej, co wymagało wprowadzenia danych z tych deklaracji do systemu POLTAX. Utrudnieniem był również fakt otrzymywania, najczęściej w drugim półroczu danego roku, z innych urzędów skarbowych informacji PIT-11 podatników, którzy zmienili w trakcie roku swoje miejsce zamieszkania, a płatnik przekazał informację PIT-11 do urzędu skarbowego według starego adresu[120]. Ponadto brak jest możliwości systemowego wyselekcjonowania określonej grupy płatników, w tym np. korzystających z usług w zakresie outsourcingu pracowniczego[121].

W latach 2009-2013 przez Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyki prowadzone były czynności związane z ustaleniem właściwości miejscowej dla podmiotu KUK –EFI oraz prowadzono m.in. postępowania wyjaśniające mające na celu ustalenie jego tożsamości.
W wyniku podjętych działań egzekucyjnych od kontrahentów firmy działającej pod numerem NIP 895-10-19-121 oraz z rachunków bankowych skutecznie wyegzekwowano zaległe należności na kwotę 4 248 516,88 zł[122].

Wobec przyjętego algorytmu działania zastanawiające są jego podstawy prawne w odniesieniu do kontrahentów firm z Grupy Spółek, w kontekście ustalonego stanu faktycznego.  Z ustaleń NIK[123] wynika, że w związku z likwidacją spółki, podmiot nie może posiadać statusu kontrolowanego w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej, a tym samym brak jest możliwości podjęcia kontroli podatkowej w stosunku do tego podmiotu. Powyższe znajduje m.in. potwierdzenie w stanowisku wyrażonym w wyroku WSA z dnia 9 listopada 2005 roku (sygn.III SA/Wa 2318/05, LEX 193094), w którym stwierdzono, ”(…) iż osoby trzecie z tytułu odpowiedzialności za zaległości podatkowe podatnika kontrolowanymi być nie mogą”.

ORZECZNICTWO SĄDOWE PIERWSZEJ I DRUGIEJ INSTANCJI

Orzecznictwo sądów potwierdzające słuszność twierdzeń przedsiębiorców

Do II połowy 2014 roku sądy jednoznacznie wydawały orzeczenia stwierdzające, że osoby zgłaszane do ubezpieczeń społecznych i należności podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, były pracownikami firm z Grupy Spółek, zgodnie z intencjami umów zawartych między kontrahentami a tymi spółkami i zgodnie z umowami, których strona byli sami pracownicy.[124]

• Sądy I instancji zawieszały postępowania (na podstawie art. 174 §1 pkt 2 kpc – brak organów zainteresowanego uniemożliwiającego jego działanie lub art. 174 §1 pkt 4 kpc w związku z ogłoszeniem upadłości zainteresowanego.[125]

• Sądy I instancji wydawały postanowienia w sprawie zawieszenia postępowań z urzędu, z uwagi na fakt, że rozstrzygnięcie sprawy zależało od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej. W ww. postanowieniach, Sądy wskazywały, że do podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie niezbędne jest wcześniejsze wydanie decyzji odnośnie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w spółkach świadczących usługi outsourcingu pracowniczego[126].

• Sądy I instancji wskazywały, że (…) Organ rentowy przed wydaniem decyzji nie przeprowadził zasadniczego postępowania dowodowego ani też żadnych czynności procesowych, które miałyby za zadanie wykazanie trafności rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonej decyzji. (…). Organ rentowy nie tylko uchybił przepisom postępowania poprzez pominięcie spółki [tej która dokonała stosownego zgłoszenia – przyp. NIK] w toku prowadzenia postępowania administracyjnego, jak też nie dokonał właściwego doręczenia wydanej decyzji stronie, jaką zgodnie z art. 28 k.p.a. jest wskazana spółka [Royal Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, bądź firma KUK – EFI Sp. z o.o. z siedzibą w Olsztynie – przyp. NIK]. To uchybienie jest tak istotne, że winno być konwalidowane na etapie postępowania administracyjnego, a nie przez Sądem powszechnym. (…)[127]. Podkreślenia wymaga fakt, że na wydanych decyzjach nie ujęto ww. podmiotów jako adresatów tych decyzji, bowiem wymieniono tylko ubezpieczonego i podmiot, korzystający z usług outsourcingu

Sądy I instancji w uzasadnieniu zarządzeń, gdzie akta sprawy zwracano Oddziałom ZUS, nakazywały uzupełnić materiał dowodowy poprzez przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w przedmiocie podlegania przez pracownika (ubezpieczonego) ubezpieczeniom ZUS (emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu) z udziałem, jako uczestnika tego postępowania np. KUK-EFI.[128]

Sądy II instancji wskazywały, że zgodnie z art. 144 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, upadłość likwidacyjna spółki, wpływa na tok postępowań sądowych nakazując prowadzenie stosownych postępowań tylko przez syndyka lub przeciwko niemu. Wobec powyższego Sądy II instancji uchylały wyroki sądów I instancji, ze względu na nieważność czynności procesowych prowadzonych przez sąd I Instancji spowodowaną niewłaściwą reprezentacją zainteresowanych (brak zarządów agencji pracy – art. 379 pkt 2 i pkt 5 kpc).[129]

Sądy Apelacyjne na zażalenia ZUS na postanowienia Sądu I instancji orzekały, że są one bezzasadne. Podtrzymywał w tym zakresie argumentację Sądów I instancji, że dopiero po wydaniu decyzji wobec podmiotu, który zgłosił daną osobę w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, możliwe będzie odniesienie się do zaskarżonej decyzji, ustalającej, jako płatnika składek przedsiębiorcę, który korzystał z tzw. outsourcingu pracowniczego. W związku z powyższym zażalenia były oddalane[130]

Orzecznictwo sądów wspierające działania ZUS I US.

Orzecznictwo Sądów Okręgowych I instancji zasadniczo uległo zmianie po szkoleniu z II połowy 2014 roku, któremu zostali poddani sędziowie w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Sądy I instancji wskazywały, że:

• dokonane czynności prawne w sposób sprzecznych ze standardami ochrony pracownika na tle art. 23ˡ kp, należało ocenić, jako sprzeczne z prawem w świetle art. 58 § 1 kc, a tym samym za nieważne. W konsekwencji nie doszło do zmiany pracodawcy, a tym samym płatnika składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i FP i FGŚP.
• faktyczną wolą stron było zawarcie umowy o pracę między zgłaszającym się do pracy zainteresowanym a pracodawcą, zaś sporządzenie dokumentów kadrowo – płacowych na rzecz agencji pracy miało na celu tylko i wyłącznie uniknięcie płacenia składek w pełnej wysokości przez pracodawcę. Ponieważ w sposób konkludentny doszło do zawarcia umów o pracę z Pracodawcą, to należało uznać, że płatnikiem składek wobec ubezpieczonych jest ten podmiot.[131];
• zawarte umowy outsourcingowe w żadnym stopniu nie miały na celu faktycznego powierzenia przez kontrahentów agencji pracy wykonywania jakichkolwiek zadań związanych z prowadzoną przez firmy kontrahentów działalnością, lecz zmierzały wyłącznie do obejścia prawa w ujęciu art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94), przez uniknięcie obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudniania pracowników i zleceniobiorców;
• spółki K.U.K.-E.F.I. i SAC-MET nie miały osiągać żadnego zysku z tytułu zawartych umów, gdyż za wykonaną usługę pobierać miały równowartość wynagrodzeń pracowników pomniejszonych o 40 % należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i zaliczek na podatek dochodowy. W efekcie doszło do sytuacji, w której K.U.K.-E.F.I. i SAC-MET płaciła pracownikom i zleceniobiorcom wynagrodzenie netto, nie odprowadzając za nich należności publicznoprawnych. W umowach zostało zresztą określone, że ulga dotyczy kosztów, na które składają się należności na rzecz ZUS oraz podatek od wynagrodzeń[132].

NIEPRAWIDŁOWOŚCI W STOSOWANIU PRZEPISÓW PRAWA PRZEZ ZUS

Artykuł 38 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi, że w razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych ZUS wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek. Spółka K.U.K. posiadała status płatnika składek wobec pracowników przejętych przez nią w ramach outsourcingu od 1 listopada 2012 r. do wyrejestrowania jej jako płatnika składek, co nastąpiło z dniem 1 października 2013 r.[133] W trakcie postępowań wyjaśniających prowadzonych przez oddziały ZUS, podmioty z Grupy Spółek nie były stroną tych postępowań mimo, iż były stroną zawartych umów (porozumień) o przejęciu części zakładu pracy i zgłosiły przejętych pracowników do ubezpieczenia społecznego we właściwym oddziale ZUS. Oddziały ZUS, mimo ustawowego obowiązku, nie wydawały dla podmiotów z Grupy Spółek decyzji stwierdzających ich obowiązek ubezpieczenia społecznego wobec pracowników zatrudnionych w spółkach. Skutkiem tego zaniedbania były orzeczenia sądów o zawieszeniu postępowań oraz nakazujące ZUS wydanie prawomocnych decyzji o podleganiu pracowników zatrudnionych w spółkach z Grupy Spółek ubezpieczeniom społecznym oraz ponowne przeprowadzenie postępowań wyjaśniających z ich udziałem[134].

Odnośnie postępowań administracyjnych NIK stwierdza, że były one prowadzone nierzetelnie, z naruszeniem Kodeksu Postępowania Administracyjnego oraz zasad czynnego udziału strony w postępowaniu. Postępowania nie były prawidłowo wszczynane. Odmawiano stronie udziału w czynnościach dowodowych, wglądu do akt sprawy, utrudniano udział w postępowaniu do naruszania przepisów KPA podczas przesłuchań włącznie. Kierownictwo Oddziału oraz pracownicy nie posiadali właściwej i wystarczającej wiedzy o sposobie prawidłowego prowadzenia postępowań w sprawie ustalania płatnika składek[135]. NIK stwierdza, że ZUS swoimi działaniami naruszał art. 9 kpa w zakresie informowania, nie wszczynano prawidłowo postępowań administracyjnych ani kontroli w trybie określonym w rozdziale 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w celu wydania decyzji. Działania ZUS naruszały art. 61§4 kpa oraz art. 10 kpa w zakresie zapewnienia stronom czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym[136].

Część postępowań, a tym samym pierwszych pism w sprawie skierowanych do płatnika, prowadzona była na podstawie § 21 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 78, poz.465 z późn.zm.) W ocenie NIK przepis § 21 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może stanowić podstawy do przeprowadzania postępowania wyjaśniającego w sprawie ustalenia płatnika składek. Zgodnie z dyspozycją art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tylko przepis ustawy może znosić konieczność zastosowania Kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach nieuregulowanych tą ustawą. Dyspozycja przepisu § 21 powołanego rozporządzenia stanowi, iż przewidziane w nim postępowanie wyjaśniające prowadzi się w przypadku „stwierdzenia w dokumentach ubezpieczeniowych nieprawidłowości uniemożliwiających dokonanie prawidłowego rozliczenia na koncie płatnika składek i zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego”. Podejmowanie działań przez ZUS w objętych kontrolą NIK przypadkach zainicjowane było informacjami o procederze nielegalnego outsourcingu pracowniczego, tj. zawieraniu umów cywilnoprawnych mających na celu obejście przepisów prawa. Działania ZUS polegały w tych postępowaniach na ustaleniu, kto jest właściwym płatnikiem składek, ze względu na konstrukcje faktycznego stosunku pracy. Tym samym objęte kontrolą postępowania ZUS dotyczyły innej materii, niż przewidzianej w dyspozycji przepisu § 21 powołanego rozporządzenia (tj. błędów rachunkowych na kontach płatników składek i ubezpieczonych). Ponadto w piśmie z Departamentu Realizacji Dochodów z dnia 2 września 2013 r. zapisano m.in., iż „celem prowadzonych postępowań wyjaśniających z rzeczywistym pracodawcą jest ustalenie listy ubezpieczonych przejętych przez agencje pracy oraz uzyskanie dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy u faktycznego pracodawcy, a następnie wydanie decyzji”. Tym samym Oddział wiedział, iż celem prowadzonych postępowań jest wydanie decyzji w zakresie ustalenia właściwego płatnika składek. Decyzja taka musiałaby zatem być poprzedzona postępowaniem administracyjnym lub kontrolą w trybie rozdziału 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie zaś formami zakończenia postępowania przewidzianymi w przepisie § 21 powołanego rozporządzenia. Fakt, iż postępowania w zakresie objętym kontrolą winny być prowadzone na podstawie przepisów k.p.a. potwierdził Prezes ZUS w powołanym wyżej Zarządzeniu Nr 13 z dnia 31 stycznia 2013 r. w sprawie wprowadzenia zasad obsługi spraw w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz podstaw wymiaru składek. Pisma Oddziału ZUS nie zawierały żadnej podstawy prawnej, bądź zawierały powołanie się na ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych w ogólności, bądź też powołanie się na art. 68 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z żadnego z pierwszych pism w sprawie nie wynika w sposób oczywisty, że stanowią one wszczęcie postępowania administracyjnego. Tym samym ZUS w sposób dowolny kwalifikuje takie pisma, co potwierdza, iż z pism tych nie wynikało, w jakim reżimie prawnym są one kierowane, a tym samym jakie prawa i obowiązki przysługują stronie w danym postępowaniu. Ponieważ organ administracji publicznej może w postępowaniu administracyjnym jednostronnie kształtować prawa lub obowiązki jednostki, oczywistym jest, że podmiot, wobec którego wszczęto tego rodzaju postępowanie, ma prawo wiedzieć jakiemu reżimowi prawnemu poddane jest postępowanie, czy działanie organu podejmowane jest na płaszczyźnie postępowania wyjaśniającego (nadzorczego), czy też cechuje je działanie w ramach władztwa administracyjnego (Wyrok NSA z 17 lipca 2012 r. – II GSK 969/11). Zawiadomienie strony o wszczęciu postępowania w sprawie jest jednym z najistotniejszych aspektów realizacji zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu. Gwarancją realizacji tego prawa strony jest sankcja wzruszenia decyzji w trybie wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. (Wyrok NSA z dnia 14 lutego 2012 r. – I OSK 1169/11). Ocenę NIK, iż wskazane pierwsze pisma w sprawie nie mogą być uznane za zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego potwierdza również fakt, iż w postępowaniach wobec płatników, ZUS wysyłał pierwsze pisma w sprawie (we wskazanej wyżej formie), a następnie, po upływie kilku miesięcy, zawiadamiał o wszczęciu postępowania administracyjnego. Zatem jeśli uznać tak samo skonstruowane pierwsze pisma w sprawie jako zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego ZUS wszczynałby postępowanie administracyjne dwa razy w tej samej sprawie. W przypadku tak prowadzonych postępowań pracownicy ZUS dokonali przesłuchania ubezpieczonego jako świadka na podstawie art. 67 § 2 i art. 75 k.p.a., pomimo iż ubezpieczony był stroną postępowania, zaś podstawą przesłuchania strony postępowania jest przepis art. 86 k.p.a. W przypadkach tych zaniechano obowiązku zawiadomienia o miejscu i terminie przesłuchania innych stron postępowania (tj. płatnika) na 7 dni przed dokonaniem czynności. W ocenie NIK powyższe nieprawidłowości naruszały prawa stron postępowania administracyjnego, w tym określone w art. 79 § 2 prawo strony do wzięcia udziału w przeprowadzeniu dowodu, zadawania pytań świadkom oraz składania wyjaśnień. Nieprawidłowości te naruszały również wyrażoną w art. 10 k.p.a. zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym. W ocenie NIK organ dokonując przesłuchania strony nie może dowolnie interpretować tej czynności jako dobrowolne wyjaśnienia strony w sytuacji, gdy strona była wzywana do złożenia wyjaśnień, zadawano stronie konkretne pytania, czy pouczano o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. W prowadzonych postępowaniach stronami byli nie tylko ubezpieczeni, ale również płatnicy składek, i właśnie ci drudzy zostali pozbawieni uprawnień wynikających z art. 79 k.p.a., tj. prawa do informacji i czynnego uczestnictwa w przeprowadzanych czynnościach dowodowych. W postępowaniach administracyjnych ZUS nie zawiadomił jako strony postępowania podmiotów prowadzących działalność w zakresie outsourcingu pracowniczego, czym naruszono art. 61 § 4 k.p.a. Działaniem tym ZUS uniemożliwił podmiotom udział w postępowaniu administracyjnym, czym naruszono określoną w art. 10 k.p.a. zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym. Postępowania te nie dotyczyły stosunku ubezpieczenia pomiędzy agencjami pracy, a osobami zgłoszonymi przez te firmy do ubezpieczeń. Dodatkowo z wytycznych z dnia 24.07.2013 r. znak 992200/4400/7/2013/NOR Departamentu Realizacji Dochodów wynika, że decyzje o podleganiu ubezpieczeniom społecznym należy wydawać rzeczywistemu płatnikowi składek (dotychczasowemu pracodawcy) oraz ubezpieczonemu. Tym samym decyzja w zakresie stwierdzenia, kto jest rzeczywistym płatnikiem składek wpływała bez wątpienia na prawa lub obowiązki (w zakresie zapłaty składek) agencji pracy, a tym samym podmioty te były stroną postępowania administracyjnego.

Najwyższa Izba Kontroli stwierdza, iż postępowania administracyjne były prowadzone jedynie formalnie, a w ich trakcie, oprócz samego wszczęcia i zakończenia postępowania, nie dokonywano żadnych czynności dowodowych. Wynika to również z treści decyzji administracyjnych wydanych w tych sprawach, ponieważ wszystkie okoliczności na których oparto decyzje, ustalone zostały poza przeprowadzonymi postępowaniami administracyjnymi (w wyniku kontroli lub dostarczonych przez ubezpieczonych i płatników dokumentów). Takie działania są niezgodne z wymogami przepisu § 7 ust. 5 zarządzenia nr 42 Prezesa ZUS z dnia 28.09.2012 r. w sprawie wprowadzenia Zasad wydawania decyzji na podstawie ustaleń zawartych w protokole kontroli płatnika składek nie mają zastosowania w zastanym stanie faktycznym. Zgodnie bowiem z § 1 ust. 1 powołanego zarządzenia nr 42 Prezesa ZUS, przewidziane w nim zasady stosuje się wyłącznie do decyzji wydawanych na podstawie protokołów kontroli planowych. Jednakże wszystkie kontrole płatników uczestniczących w procederze outsourcingu pracowniczego były kontrolami doraźnymi, a wyniki tych kontroli stanowiły samodzielną podstawę do wydania decyzji administracyjnych.

Najwyższa Izba Kontroli stwierdza, iż wyjaśnienia płatnika nie zostały dopuszczone jako dowody w sprawie, ponieważ wpłynęły do prowadzącego sprawę Wydziału Ubezpieczeń i Składek dzień po zakończeniu postępowania administracyjnego. Okoliczności, które podnosił płatnik w tych wyjaśnieniach nie zostały wzięte pod uwagę w decyzji administracyjnej wydanej w sprawie, a Oddział nie odniósł się do nich w uzasadnieniu decyzji, czym naruszył przepis art. 107 § 3 k.p.a. W ocenie NIK, powyższe działania ZUS naruszały przepis art. 73 § 1 k.p.a., jak również naruszono przepis art. 74 § 2 k.p.a., ponieważ w zakresie odmowy udostępnienia akt nie wydano stosownego postanowienia. Działaniem tym utrudniono stronie czynny udział w prowadzonym postępowaniu.[137]

ZUS O/Wrocław odmawiał zawieszania postępowań w związku z faktem, iż postępowania zostały wszczęte z urzędu oraz uznaniem, iż zawieszenia nie uzasadnia wskazywana przez pełnomocników przedsiębiorców, potrzeba uprzedniego wydania i uprawomocnienia się decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniu w K.U.K.- E.F.I. Sp. z o.o.[138]

Z kolei późne rozpoczynanie kontroli miało wpływ na termin wydania decyzji dla przedsiębiorców, a także ma wpływ na wysokość naliczanych odsetek od zaległych składek, a w konsekwencji na wielkość całego zadłużenia[139].

Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, ZUS powinien był podjąć działania zmierzające do przeprowadzenia u pracodawców, którzy przekazali pracowników spółkom w ramach świadczenia przez nie usług outsourcingu, kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie ustalenia zgodności z prawem przekazania tych pracowników i zatrudnienia ich w tych spółkach[140].

Pomimo uprawomocnienie się w dniu 19 grudnia 2009 r. decyzji określającej Zdzisława K. jako płatnika składek, Oddział ZUS we Wrocławiu podjął czynności zmierzające do dochodzenia zaległości z tytułu składek za okres od grudnia 2009 r. do kwietnia 2011 r. dopiero w dniu 15 czerwca 2011 r., poprzez skierowanie do zobowiązanego upomnień, a egzekucję administracyjną wszczął w dniu 13 października 2011 r. W tej samej dacie tj. 15 czerwca 2011 r. skierował również upomnienia do zaległości  za okres od czerwca 2001 r. do listopada 2009 r. a następnie w dniu 11 października 2011 r. tytuły wykonawcze, które zostały doręczone dłużnikowi we wskazanym powyżej terminie. W odniesieniu do zaległości za maj-czerwiec 2011 r. upomnienia do dłużnika skierowane zostały w dniu 10 października 2011 r.66 a tytuły wykonawcze w dniu 27 lutego 2012 roku. W ocenie ZUS nie do pogodzenia było, aby Zakład z jednej strony orzekał o wyłączeniu z ubezpieczeń, czego skutkiem było zmniejszenie stanu zaległości za dany okres, a z drugiej domagał się realizacji takiej należności w postępowaniu egzekucyjnym. Podkreślić bowiem należy iż obowiązującej wówczas wykładni ustawy każde postępowanie egzekucyjne wszczęte w celu wyegzekwowania należności wyższej niż prawidłowa musiało ulec umorzeniu w całości (jakkolwiek zaznaczyć należy, iż obecnie sądownictwo administracyjne dopuszcza uznanie zarzutów za zasadne jedynie w części i w konsekwencji częściowe również umorzenie postępowania.) Powyższe fakty tj. związanie Zakładu wydawanymi przez siebie orzeczeniami a także wyrokami sądów, brak stabilizacji salda oraz regulacja przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji uzasadniały decyzję w zakresie postępowania egzekucyjnego.

Na niestabilność konta miały wpływać również składane przez płatnika deklaracje rozliczeniowe i nawet półroczne opóźnienia w składaniu deklaracji. Na dzień 8 stycznia 2016 r. za okres od stycznia 2009 r. do grudnia 2012 r. na koncie płatnika składek istnieje łącznie 770 deklaracji rozliczeniowych (wraz z deklaracjami korygującymi składanymi przez płatnika oraz sporządzanymi z urzędu)

W stosunku do zaległości tego płatnika nie była to pierwsza próba wyegzekwowania zaległości – już bowiem w latach 2000/2001 Oddział kierował zajęcia do znanych rachunków bankowych KUK z numerem NIP 895-101-91-21 jednakże z uwagi na wydaną w 2009r. decyzję o uznaniu Pana Zdzisława K. za płatnika składek, prowadzone wówczas postępowanie egzekucyjne (jako wdrożone przeciwko nieistniejącemu podmiotowi), nie mogło zostać uznane za wywołujące skutki.

Według NIK niniejsze wyjaśnienia nie usprawiedliwiają zwłoki w podjęciu egzekucji za okresy bieżącego zadłużenia Zdzisława K., przypadające po uprawomocnieniu decyzji uznającej ww. osobę za płatnika składek, co nastąpiło w grudniu 2009 r. Powołana niestabilność konta płatnika nie dotyczyła zaległości za okres po wydaniu ww. decyzji. NIK wskazuje ponadto, że egzekucja winna obejmować kwoty zgodne z faktycznym zadłużeniem płatnika na dzień jej wszczęcia, na które wpływają prawomocne decyzje o podleganiu i niepodleganiu ubezpieczeniu u płatnika składek. W zakresie deklaracji składanych przez płatnika należy wskazać, iż za okres od grudnia 2009 r. do kwietnia 2011 r. płatnik złożył łącznie 34 deklaracje (w tym 17 deklaracji korygujących). Deklaracje pierwszorazowe były składane terminowo, zaś z urzędu, przed dniem wszczęcia egzekucji, nie sporządzono żadnych deklaracji korygujących. Opóźnione wydanie decyzji i skierowanie upomnień do zobowiązanego dopiero w czerwcu 2011 r. spowodowało, że uległy przedawnieniu zaległości na okres od marca 2000 r. do maja 2001 r. w kwocie 143.584,49 zł (w tym odsetki wynoszące 87.984 zł). Natomiast za okres od czerwca 2001 r. do końca 2002 r. egzekucją wszczętą w 2011 r. objęto kwoty niezgodne ze stanem faktycznym, wynikającym z prawomocnych decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniu K.U.K. z numerem NIP 895-101-91-21 (po wyłączeniach osób z ubezpieczeń nie skorygowano danych na koncie płatnika składek). W tych okolicznościach przedawnieniu uległy również składki za kolejne okresy, tj. od czerwca 2001 r. do co najmniej kwietnia 2002 r. , w kwocie 383.400,00 zł (w tym odsetki 223.500,00 zł).

Oddział ZUS we Wrocławiu dopiero w listopadzie 2015 r. skierował do Centrali ZUS wniosek w zakresie zasilenia rejestru K-R danymi ubezpieczonych zgłaszanych przez K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.  oraz Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o., w celu objęcia ich weryfikacją w aspekcie możliwości pozornego przejmowania osób zatrudnionych przez innych pracodawców. Natomiast już w marcu 2013 r. Oddział ustalił, że K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. dokonał pozornego przejęcia pracownika innego przedsiębiorcy.  

Na możliwość dokonywania praktyk o takim charakterze wskazywały ustalenia dokonane przez sądy rozpatrujące odwołania od decyzji Oddziału wydanych w latach 2001-2003 i w 2005 r. w sprawie niepodlegania ubezpieczeniu w K.U.K. z numerem NIP 895-101-91-21, w związku z uznaniem przez Oddział tego podmiotu za nieistniejący.  W wyrokach sądów wskazywano, że podmiot ten zajmował się przejmowaniem firm znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej wraz z ich zamówieniami handlowymi i produkcyjnymi oraz przejmował ich pracowników, a także współpracował z takimi firmami poprzez „wzajemne zatrudnianie pracowników, co miało umożliwiać zmniejszenie kosztów prowadzenia tych firm (Wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 7 listopada 2007 r. (sygn. akt III AUa 859/07), Wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim z 5 lutego 2009 r. (sygn. akt VU 707/08).). Przy czym jednak orzeczenia te zmieniały decyzje Oddziału w taki sposób, iż przywracały osoby zatrudnione do ubezpieczeń w K.U.K. z numerem NIP 895-101-91-21 Nadto również badanie, dokonane w toku kontroli, próby 30 ubezpieczonych zgłaszanych przez płatnika w latach 2001-2002 wykazało, że 15 z nich było zgłaszanych do ubezpieczeń przez tych samych przedsiębiorców przed i po okresie zgłoszenia przez K.U.K. z numerem NIP 895-101-91-21[141].

Centrala ZUS akceptowała niepodejmowanie przez Oddział ZUS w Olsztynie działań egzekucyjnych wobec Spółki K.U.K.-E.F.I., mimo polecenia Członka Zarządu ZUS z 11 stycznia 2013 r., aby takie działania prowadzić[142].

Natomiast w stosunku do samego Oddziału ZUS we Wrocławiu kontrolerzy NIK stwierdzili następujące nieprawidłowości[143]:

W przypadku 41 postępowań administracyjnych prowadzonych od listopada 2013 r. do marca 2014 r. Oddział nie zapewnił Royal Sp. z o.o. czynnego udziału w każdym stadium postępowań. Tym samym uniemożliwiono wypowiedzenie się co do zgromadzonego materiału, bowiem w przypadku zawiadomień o wszczęciu postępowania i zamiarze wydania decyzji skutek doręczenia pism nastąpił już po przeprowadzeniu postępowań i po dniu wydania decyzji przez Oddział. Stanowiło to naruszenie art. 10 § 1 w związku z art. 81 k.p.a w związku z art. 123 ustawy o s.u.s.

Oddział winien zapewnić czynny udział Royal Sp. z o.o. w każdym stadium postępowania, a określone okoliczności mógł uznać za udowodnione dopiero po umożliwieniu stronie postępowania wypowiedzenia się co do tych okoliczności.

Ponadto, pomimo, że ww. spółka nie posiadała ujawnionego w Krajowym Rejestrze Sądowym zarządu ani osób uprawnionych do reprezentacji ZUS O/Wrocław nie wystąpił do sądu o ustanowienia dla niej kuratora na podstawie art. 34 k.p.a.

W ocenie NIK to zadaniem organu prowadzącego postępowanie jest zapewnienie możliwości czynnego udziału strony w postępowaniu, którą to stroną była w tym przypadku osoba prawna. W przypadku braku organów spółki, dla zapewnienia tej zasady organ prowadzący postępowanie powinien wystąpić o ustanowienie kuratora, co potwierdza również orzecznictwo sądowe (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2011 r. I OSK 1170/10). Zakresem zadań i uprawnień kuratora powołanego przez sąd rejestrowy nie jest natomiast objęte uczestnictwo w postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez Oddział, lecz doprowadzenie do powołania władz, względnie likwidacji lub rozwiązania Spółki.

• ZUS O/Wrocław wydał 11 decyzji o podleganiu przez osoby zatrudnione ubezpieczeniu u przedsiębiorcy, który zawarł umowę z K.U.K.- E.F.I. Sp. z o.o., bez uprzedniego wydania decyzji w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w ww. spółce. Stanowiło to naruszenie art. 38 ustawy o s.u.s., bowiem w okresie którego dotyczyły decyzje ubezpieczeni byli zgłoszeni do ubezpieczeń przez K.U.K.- E.F.I. Sp. z o.o. Zgodnie z powołanym przepisem, w razie sporu dotyczącego obowiązku ubezpieczeń społecznych, ZUS wydaje decyzję osobie zainteresowanej oraz płatnikowi składek.

• Oddział w przypadku postępowań dotyczących podlegania ubezpieczeniu u przedsiębiorcy, który zawarł umowę z K.U.K.- E.F.I. Sp. z o.o., nie dochował obowiązku powiadomienia przedsiębiorcy o czynnościach dowodowych prowadzonych z ubezpieczonymi, co naruszało art. 79 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków przynajmniej na siedem dni przed terminem oraz ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, a także zadawać pytania świadkom i stronom oraz składać wyjaśnienia.

W ocenie NIK prowadzone czynności, w tym przesłuchania ubezpieczonych w charakterze świadków, dotyczą okoliczności związanych z wykonywaniem pracy na rzecz przedsiębiorcy i zostają wykorzystane w postępowaniu, którego wynikiem są decyzje o podleganiu ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia u przedsiębiorcy.

NIK wskazuje, że określone okoliczności organ może uznać za udowodnione tylko w przypadku gdy strona miała możliwość wypowiedzenia się co do zgromadzonego materiału i to na organie prowadzącym postępowanie ciąży obowiązek zawiadomienia strony zarówno o zakończeniu postępowania dowodowego jak i wskazaniu na jej uprawnienia z tym związane.

W czasie kontroli ZUS nie badał prawidłowości i rzetelności obliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek, do których pobierania zobowiązany jest Zakład, pomimo że m.in. taki zakres kontroli wymieniono w protokole kontroli.[144]

Kwestia ujmowania w decyzjach pracowników, którzy przed zawarciem umowy outsourcingowej, nie byli u przedsiębiorców zatrudnieni – nie była analizowana w postępowaniach[145].

ZUS nierzetelnie udzielał odpowiedzi ubezpieczonym, gdyż nie udzielał informacji czy podmiot świadczący usługi outsourcingu pracowniczego lub podmiot korzystający z tych usług odprowadzał bądź nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne, o co prosił ubezpieczony, a jedynie poinformował, o wysokości podstawy ubezpieczenia zadeklarowanej przez pracodawcę. ZUS wyjaśnił, że: (…). Nie udostępniono informacji w zakresie opłacania składek przez poszczególnych płatników składek z uwagi na ograniczenia prawne, które uniemożliwiają udzielenie informacji o danych zaewidencjonowanych na koncie płatnika składek podmiotom innym, niż określone w art. 50 cyt. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. (…).

NIK nie podziela stanowiska zaprezentowanego w przedstawionych wyjaśnieniach, bowiem żądanie ubezpieczonego dotyczyło składek należnych i wpłaconych na jego konto przez płatnika, który dokonał jego stosownego zgłoszenia do ubezpieczenia, a nie innego podmiotu, w związku z czym osoba ubezpieczona ma prawo dostępu do takiej informacji. Stosownie do postanowień art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się m.in. informacje o wysokości należnych i wpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne oraz o wysokości należnych i odprowadzonych składek podlegających odprowadzeniu do otwartego funduszu emerytalnego. NIK zauważa, że powyższym wyjaśnieniom przeczy również fakt, że ZUS w innych zapytaniach udzielał ubezpieczonym informacji, czy płatnik odprowadza za niego składki na ubezpieczenie społeczne czy też nie. Ponadto NIK zwraca uwagę, że powołany art. 50 ww. ustawy wymienia ubezpieczonego jako uprawnionego do otrzymania określonych w nim informacji. Przepis ten nakłada na ZUS z urzędu obowiązek przesłania ubezpieczonemu raz do roku informacji o stanie konta. W tym wypadku ubezpieczony żądał określonej informacji, w której posiadaniu był ZUS, a informacji tej nie uzyskał.[146]

ZUS jako podstawy prawne uprawniające do obejmowania postępowaniami wyjaśniającymi ubezpieczonych zatrudnionych po dacie zawarcia umowy ze spółkami świadczącymi tzw. usługi outsourcingu pracowniczego wskazał:

• ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych:
• art. 66 ust. 4 wymienionej ustawy stanowi, iż w zakresie prowadzonej działalności, o której mowa w art. 68-71, Zakładowi przysługują środki prawne właściwe organom administracji państwowej;
• art. 68 ust. 1 pkt 1litera a – do zakresu działania zakładu należy realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych;
• art. 83 ust. 1 pkt 1 i 2 – Zakład wydaje decyzje w indywidualnych sprawach dotyczących w szczególności zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń;
• ustawę z dnia 28 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny10 – art. 58 § 1, zgodnie z którym czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

NIK odnosząc się do ww. wyjaśnień zwraca uwagę, że osoby te w dniu zawarcia porozumienia o tzw. przejściu części zakładu pracy nie były pracownikami tych spółek[147], a jako płatnik tych osób zgłosiła się firma Royal Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, bądź firma KUK – EFI Sp. z o.o. z siedzibą w Olsztynie, których nie włączono do prowadzonych postępowań, mimo iż formalnie te spółki zgłosiły do ZUS stosowne dokumenty rejestracyjne jako płatnicy tych ubezpieczonych. Ponadto NIK zwraca uwagę na niejednolite podejście sądów w tej kwestii.

NIEPRAWIDŁOWOŚCI W STOSOWANIU PRZEPISÓW PRAWA PRZEZ ORGANY PODATKOWE

NIK zwraca uwagę, że działania wobec właściciela podmiotów z Grupy Spółek (zarządzającego nimi) były prowadzone opieszale. Ministerstwo Finansów po upływie prawie roku, pomimo narastających zaległości właściciela Grupy Spółek, od momentu skierowania przez Urząd Skarbowy Wrocław Krzyki i monitach Izby Skarbowej we Wrocławiu prośby o pomoc w doręczeniu do Republiki Federalnej Niemiec upomnień o zapłatę należności podatkowych przez Zarządzającego Grupą Spółek, poinformowało Urząd Skarbowy o doręczeniu Zdzisławowi K. upomnień w sprawie zapłaty należnych podatków[148].

Zakład Ubezpieczeń Społecznych i organy podatkowe nie były przygotowane, aby skutecznie reagować na negatywne zjawiska związane z brakiem należnych wpływów z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i podatków oraz przeciwdziałać ich skutkom[149].

Zdaniem NIK istniała realna możliwość szybkiego zareagowania na nieprawidłowości. Stąd też działania w tej sprawie, zdaniem NIK, mogą stanowić przykład nieskuteczności organów państwa w eliminowaniu patologii w obszarze działalności gospodarczej. Jej skutkiem jest nie tylko brak wpływu z tytułu należnych składek i należności podatkowych, ale przede wszystkim nierespektowanie praw osób będących „przedmiotem” tzw. outsourcingu pracowniczego[150].

Organy podatkowe, przyjmując taktykę działań wykorzystującą instytucję art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej i związanymi z nim orzeczeniami NSA, uznały a priori,że na całym rynku usług agencji zatrudnienia w Polsce, tylko umowy zawarte między firmami z Grupy spółek a ich klientami, nie budzą wątpliwości w zakresie nie istnienia faktu wykonywania przez agencje pracy faktycznego outsourcingu pracowniczego. Zaznaczyć tu należy, że stan faktyczny realizacji umów między poszkodowanymi przedsiębiorcami a przedmiotowymi agencjami pracy wypełniał istotę kontraktu outsourcingowego, który zgodnie z Dyrektywą Rady Unii Europejskiej (2001/23/WE z 12 marca 2001 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów, Dz. Urz. L 082, 22/03/2001) oraz wyrokami Sądu Najwyższego (sygn. akt I PK 362/03, Wspólnota 2004/9/58) oraz (I PK 103/04), stanowi w pełni legalną procedurę. Przyjęta w ten sposób doktryna skutkowała ominięciem konieczności kierowania przez organy podatkowe na podstawie art. 189¹ kpc[151] pozwów do Sądów Pracy o ustalenie stosunku prawnego między pracownikami a przedsiębiorcą i pozwalała na arbitralne ze strony organów podatkowych wywodzenie szkodliwych skutków podatkowych zarówno dla poszkodowanych przedsiębiorców. Zaznaczenia tu wymaga fakt, że jedynym przypadkiem, który jest wyłomem w przyjętej doktrynie jest przypadek odnotowany w Pierwszym Wielkopolskim Urzędzie Skarbowym w Poznaniu, gdzie w przypadku jednego podmiotu, który podpisał umowę na korzystanie z usług takiej firmy, skierowany został pozew do sądu o ustalenie nieważności podpisanej umowy[152], w oparciu o art. 189¹ kpc w związku z art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej.

Mimo stanowiska Izby Skarbowej we Wrocławiu trudno przyjąć pogląd, sprowadzający się do kwestionowania prawa do rozliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 4c ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535 z późn. zm) w związku z art. 58 i 83 kc, w duchu którego nabywcy usługi outsourcingu pracowniczego, niebędący oszustem mogą a jakiegokolwiek powodu ponosić odpowiedzialność za oszukańcze działania kontrahenta, którym były nieuczciwe wobec ZUS i organów skarbowych firmy z Grupy spółek. Zwłaszcza, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku C-277/14 stwierdza, że organy podatkowe nie mogą w sposób generalny wymagać, żeby podatnik badał, czy wystawca faktury za usługi, których odliczenie ma dotyczyć wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty podatku VAT. Wobec powyższego organy podatkowe swoja interpretacją odmawiają prawa do odliczenia podatku VAT z naruszeniem przepisów unijnych.

Organy podatkowe korzystając z art. 79 ust. 2 pkt 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie zawiadamiał podmiotów o zamiarze wszczęcia kontroli[153], przy czym w każdym przypadku po wszczęciu kontroli informowano kontrolowanego na piśmie o przyczynie braku takiego zawiadomienia, zgodnie z art. 282c § 3 Ordynacji podatkowej;

Przebieg kontroli udokumentowano w protokołach, podając w nich dane o jakich mowa w art. 290 § 2 Ordynacji podatkowej; we wszystkich protokołach ustalenia były zreasumowane stwierdzeniem, że podatnik uchybił przepisom podatkowym ze szczególnym uwzględnieniem art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiącym o obowiązku obliczania i poboru przez płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz art. 38 tej ustawy, w którym mowa o terminach wpłat zaliczek.[154]

W wyniku podjętych czynności egzekucyjnych wobec K.u.K.-E.F.I. sp. z o.o., Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław – Krzyki wyegzekwował kwotę należności w wysokości 4 248 516,88 zł, przy czym na podstawie tytułów wykonawczych dotyczących okresu od lipca 2009 r. do lutego 2013 r. z rachunku bankowego tej firmy zajęto wierzytelności w kwocie 1 276 254,80 zł, które zaliczone zostały na poczet zaległości podatkowych za okres od lipca 2009 r. do kwietnia 2010 r., tj. za okres przed zawiązaniem i dokonaniem w czerwcu 2010 r. rejestracji tej spółki.[155]

CHRONOLOGIA WYDARZEŃ

Data	Zdarzenie
20 stycznia 1999	Zgłoszenie firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. jako płatnika składek od 31 grudnia 1998 roku.
17 grudnia 2000	Zgłoszenie firmy KUK Internationale Logistik + Handels GmbH z siedzibą w Ilsede , jako oddział ww firmy w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bez rejestracji na terenie Polski i posługujący się relacjach z ZUS O/Wrocław i US O/Wrocław, numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557, jako płatnika składek od 10 kwietnia 2000 roku.
17 maja 2001	Pismo Wicedyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu informujące Urząd Skarbowy Wrocław – Krzyki o dokonanych ustaleniach w zakresie prowadzenia, w rejonie służbowej odpowiedzialności tego urzędu, działalności pod firmą podmiotu KUK EFI (numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557), którego ustał byt prawny.
11 kwietnia 2003	ZUS O/Wrocław w latach 2001-2005 wyłączył z ubezpieczeń 255 osób, uzasadniając to brakiem bytu prawnego płatnika. Działanie to było uzgodnione z Centralą ZUS, co znalazło odzwierciedlenie w piśmie z dnia 11 kwietnia 2003 r., znak 400-824/02. W wyniku złożonych odwołań w 34 przypadkach sądy je uwzględniły i orzekły, że osoby zatrudnione podlegały ubezpieczeniom społecznym u tego płatnika. Oddział ZUS w związku z wyrokami sądów wydał w tych przypadkach decyzje o podleganiu ubezpieczeniu u Zdzisława K., jako osoby działającej pod firmą nieistniejącego podmiotu. 33 decyzje zostały wydane w latach 2006-2009, a jedna w 2011
7 listopada 2007	Wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie (sygn. akt III AUa 859/07), Wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim z 5 lutego 2009 r. (sygn. akt VU 707/08), wskazują Zakłądowi Ubezpieczeń O/ Wrocław, że firma K.U.K posługująca się numerem NIP 895-101-91-21 nieistniejącego podmiotu, zajmowała się przejmowaniem firm znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej wraz z ich zamówieniami handlowymi i produkcyjnymi oraz przejmowała ich pracowników, a także współpracowała z takimi firmami poprzez „wzajemne zatrudnianie pracowników, co miało umożliwiać zmniejszenie kosztów prowadzenia tych firm.
12 grudnia 2008	Zgłoszenie firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. do upadłości przez ZUS O/Wrocław do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej VIII Wydział Gospodarczy ds. upałościowych i naprawczych
31 marac 2009	Oddalenie wniosku o upadłość firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o., gdyż uznano majątek dłużnika za niewystarczający na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a co za tym idzie, również na zaspokojenie wierzytelności ZUS
30 października 2009	ZUS O/Wrocław wydał decyzję o uznaniu za płatnika składek Zdzisława K., działającego od dnia 1 marca 2000 r. pod firmą nieistniejącego podmiotu
15 stycznia 2010	Zgłoszenie firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. jako wyrejestrowanie płatnika składek od 01 listopada 2009 roku.
21 kwietnia 2010	Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław – Krzyki wszczyna kontrolę wobec  firmy KUK Internationale Logistik + Handels GmbH z siedzibą w Ilsede ,  posługującej się numerem NIP 895-101-91-21 w zakresie poprawności danych ewidencyjnych. Analiza dokumentów źródłowych zebranych w trakcie prowadzonej kontroli, pozwoliła na wskazanie m.in., że: prowadzoną działalność gospodarczą należało zakwalifikować, jako przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, która nie dopełniała obowiązku rejestracji; organem podatkowym właściwym miejscowo w podatku VAT był Naczelnik ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
23 czerwca 2010	Legalna rejestracja na terenie Niemiec firmy K.U.K.-E.F.I. Internationale Logistyk + Hande1s + Beteiligungs + Verwaltungs GmBH
28 czerwca 2010	ZUS O/Wrocław kieruje do Prokuratury Rejonowej dla Wrocławia-Fabrycznej zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez Zdzisława K.
07 października 2010	Zgłoszenie firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. jako płatnika składek od 01 października 2010 roku.
11 października 2011	ZUS O/Wrocław z opóźnieniem kieruje do Zdzisława K. tytuły wykonawcze, podczas gdy uprawomocnienie się decyzji określającej Zdzisław K. jako płatnika składek nastąpiło w dniu 19.12.2009 r.
13 kwietnia 2012	Royal sp. z o.o. złożyła do Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki wniosek o kompensatę w trybie art. 64 Ordynacji podatkowej. W uzasadnieniu wskazała, iż w dniu 1 listopada 2011 r. w trybie art. 509-525 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny nabyła część przysługującej firmie K.u.K. wierzytelności wobec Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, w łącznej kwocie 1 mld USD.
27 kwietnia 2012	Upadłość firmy Centrum Niderlandzkie sp. z o.o. na wnioski złożone przez Dyrektora Oddziału ZUS we Wrocławiu (21 lutego 2012) i Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki, które zostały łącznie rozpoznane przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej.
28 maja 2012	Spotkanie w Urzędzie Skarbowym Wrocław-Krzyki, w którym uczestniczyli przedstawiciele UKS, Komendy Wojewódzkiej Policji (Wydział dw. z Przestępczością Gospodarczą w stosunku Zdzisław K. i podmiotów z nim powiązanych) oraz przedstawiciele US W-K. W trakcie spotkania uzyskano informacje, że zarówno Wydział dw. z Przestępczością Gospodarczą KWP, jak i komórka wywiadu skarbowego w UKS prowadzą czynności operacyjne.
29 maja 2012	Umorzenie przez ZUS postępowania egzekucyjnego wobec firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o.
31 maja 2012	Postanowienie Prokuratury Wrocław-Krzyki o umorzeniu śledztwa przeciwko firmom outsourcingowym: K.U.K. oraz Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o., w sprawie zaistniałego w okresie od 2006 r. do 1 marca 2011 r. zaniechania odprowadzenia składek ZUS za ponad łącznie 1.3 tys. pracowników, tj. o czyny z art. 218 § 1 Kodeksu karnego – wobec braku znamion czynu zabronionego, gdzie nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza (art. 17 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego);
13 czerwca 2012	Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław-Krzyki odmówił potrącenia zgodnie z art. 64 § 1 Ordynacji podatkowej (Decyzja nr PP23/445-1/12). Powodem odmowy był brak wskazania przez firmę istnienia wzajemnej, bezspornej i wymagalnej wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa. W decyzji wskazano, że Royal sp. z o.o. nie określiła źródła powstania tej wierzytelności (wymienionego enumeratywnie w pkt od 1 do 6 art. 64 § 1 Ordynacji podatkowej). Z dołączonych przez podmiot do wniosku o kompensatę dokumentów nie wynikało, aby wierzytelność przysługująca stronie spełniała ww. kryteria. Firma Royal sp. z o.o. nie zaskarżyła tego rozstrzygnięcia.
23 lipca 2012	Urząd Skarbowy Wrocław-Krzyzki zawiadamia Komendę Wojewódzką Policji Wydział ds. Przestępczości Gospodarczej we Wrocławiu o popełnieniu przestępstwa określonego w art. 77 § 1 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy przez firmę K.u.K. polegającego na tym, że w latach 2009-2011 naliczała i pobierała, lecz nie odprowadzała do US podatku od wynagrodzeń pracowników
18 października 2012	Zadłużnienie Royal Sp. z o.o. wynosiło 24.574.100.00 zł.
19 października 2012	Generalny Inspektor Informacji Finansowej kieruje do Centrali ZUS zapytanie o udzielenie informacji o płatnikach: Royal Sp. z o.o., Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. oraz Zdzisław K. W przedmiotowym wniosku nie wskazywano na działania polegające na pozornym przejmowaniu pracowników innych przedsiębiorców.
25 października 2012	Oddział ZUS we Wrocławiu składa wniosek w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Fabrycznej o ogłoszenie upadłości Royal Sp. z o.o.
31 października 2012	Oddział ZUS z Wrocławia przesłał do Centrali ZUS kompleksową relację dotyczą płatników składek Royal Sp. z o.o. oraz Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. oraz Zdzisław K. i podejmowanych przez Oddział działań, która została sporządzona w związku z wnioskiem Generalnego Inspektora Informacji Finansowej z dnia 19 października 2012 r. skierowanym do Centrali ZUS o udzielenie informacji o ww. płatnikach. W przedmiotowym wniosku ani w powołanej relacji nie wskazywano na działania polegające na pozornym przejmowaniu pracowników innych przedsiębiorców.
13 listopada 2012	Centrala ZUS uzyskała pierwsze informacje o negatywnych zjawiskach towarzyszących tzw. outsourcingowi pracowniczemu, w związku z pytaniem przedsiębiorstwa MIFLEX S.A., które otrzymało ofertę przejęcia pracowników przez Royal Sp. z o.o., o udzielenie informacji o tej spółce. W odpowiedzi z 8 stycznia 2013 r., Wicedyrektor Departamentu Realizacji Dochodów poinformowała, iż ZUS może kwestionować zawarte umowy, jeżeli stwierdzi ich pozorność na podstawie art. 83 ustawy Kodeks cywilny.
21 listopada 2012	Zgłosznie KUK EFI sp. z o.o. jako płatnika składek do ZUS O/Olsztyn z obowiązkiem płacenia składek od 15 grudnia 2012.
30 listopada 2012	Przeniesienie siedziby firmy Royal sp. z o.o. z Wrocławia Krzyki do Wrocławia
7 grudnia 2012	Spotkanie Zarządcy Przymusowego z przedstawicielami Okręgowego Inspektoratu Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu, przeprowadzającymi od 26 września 2012 r. kontrolę w Royal Sp. z o.o. Zarządca przedstawił ocenę sytuacji prawnej dłużnika, z której wynikało, że umowy z kontrahentami zawierane były przez niego „dla pozoru”, a ich rzeczywistym celem było doprowadzenie do niezaspokajania w całości wymagalnych należności publicznoprawnych. Kontrakty stanowiły intratną propozycję dla pracodawców, z kolei spółka Royal była skazana na straty, ponieważ „zyski” były lokowane na rachunkach innej spółki K.U.K.-E.F.I. International Logistik + Handels + Beteligungs + Vervaltungs GmbH z siedzibą w Berlinie. Zarządca zwrócił także uwagę, że w przypadku niepodjęcia z urzędu stosownych działań przez ZUS i urzędy skarbowe, np. przez wszczęcie postępowania kontrolnego lub wyjaśniającego, zaistnieje konieczność wytoczenia szeregu procesów sądowych w odniesieniu do każdej umowy zawartej między stronami. Preferowanym przez Zarządcę sposobem działania było doprowadzenie do prawidłowego ulokowania pracowników, zgodnie z faktyczną treścią stosunków pracy z pracodawcami, a także ustalenie ich rzeczywistych pracodawców, zobowiązanych do regulowania należności publicznoprawnych.
18 grudnia 2012	Zarządca Przymusowy przekazuje informację do ZUS O/Wrocław o zawieraniu przez Royal sp. z o.o. umów z kontrahentami w celu nie niezaspokajania wymagalnych należności publicznoprawnych w całości. Na fakturach standardowo był podawany jeden kilku rachunków bankowych należących do niemieckiej spółki K.u.K.-E.F.I. Gmbh. Odbiorcy faktur z reguły nie mieli pojęcia, że płacą na rachunek zupełnie innego podmiotu gospodarczego. Banki zasadniczo nie zwracały uwagi, na kogo adresowany jest przelew, więc bez problemu księgowały otrzymane środki na wskazanych rachunkach. W ten sposób Royal sp. z o.o. została pozbawiona jakichkolwiek środków finansowych, nawet na bieżące potrzeby, a ewentualnie wyznaczony zarządca lub syndyk – środków na prowadzenie postępowania. Odzyskanie kwot, które trafiły na rachunki niemieckiego wspólnika, jest mało prawdopodobne, a na pewno w krótkim czasie niemożliwe.
18 grudnia 2012	ZUS O/Olsztyn uzyskał z Oddziału ZUS we Wrocławiu informację o powiązaniach K.U.K. ze spółką Royal. Miały one polegać m.in. na przejęciu przez K.U.K. pracowników zgłoszonych do ubezpieczeń przez spółkę Royal, świadczącą usługi outsourcingu. Wskazano w niej także wielkość zadłużenia spółki z tytułu nieopłacania składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (dalej: FUS), Fundusz Ubezpieczeń Zdrowotnych (dalej: FUZ), Fundusz Pracy (dalej: FP), Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej: FGŚP) i Fundusz Emerytur Pomostowych.
18 grudnia 2012	Naczelnik Wydziału Ubezpieczeń i Składek ZUS O/Olsztyn skierował do Wydziału Kontroli Płatników Składek wniosek o przeprowadzenie kontroli doraźnej w K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.
21 grudnia 2012	Oddział ZUS we Wrocławiu zwrócił się do Departamentu Realizacji Dochodów z wnioskiem o zajęcie stanowiska w sprawie uiszczenia zaliczki w kwocie 150 tys. zł na poczet kosztów postępowania upadłościowego, prowadzonego wobec dłużnika – spółki Royal. W opinii Oddziału postępowania sądowe prowadzone przez syndyka mogą doprowadzić do znacznego zmniejszenia zadłużenia spółki Royal, a faktyczni pracodawcy będą zobowiązani do opłacenia składek za przekazanych pracowników.
28 grudnia 2012	Zadłużenie Zdzisława K., działającego pod firmą nieistniejącego podmiotu  jako płatnika składek ZUS wynosiło 21.908.804,73 zł i wg US jako podatnika 43.495.500,00 zł.
28 grudnia 2012	Wydanie przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej postanowienia o ogłoszeniu upadłości – obejmującej likwidację majątku dłużnika Zdzisława K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Zdzisław K. we Wrocławiu. Zakresem postępowania upadłościowego nie objęto działalności firmy K.u.K.  Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Fabrycznej postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2014 r. oddalił zażalenie Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław – Krzyki, wskazując, że wierzyciel nie udowodnił swojego przymiotu wierzycielskiego co do wierzytelności w kwocie 43.495.500,00 zł, nie przedłożył dowodów uzasadniających przypisanie upadłemu Zdzisława K. tych zobowiązań.
31 grudnia 2012	Zadłużenie firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. jako płatnika składek wynosiło 12.450.800,00 zł
31 grudnia 2012	Zadłużenie firmy Royal Sp. zo.o. jako podatnika wynosiło 6.103.000,00 zł
sty-13	Oddział ZUS we Wrocławiu przesłał do Ministerstwa Finansów informację dotyczącą Royal Sp. z o.o., wskazując stan zadłużenia oraz dotychczasowe działania, a także charakteryzując stosowaną przez ten podmiot praktykę przejmowania pracowników innych przedsiębiorców.
2 stycznia 2013	Na podstawie informacji przekazanych przez rzecznika prasowego ZUS dziennikarzom Gazety Wyborczej opublikowano artykuł pt.: „Kasa płynie, ale omija ZUS”.
4 stycznia 2013	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o spółce Royal (Wielkość zadłużenia, liczba osób zgłoszonych do ubezpieczenia przez spółkę, przebieg i efektywność postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego).
7 stycznia 2013	K.U.K. E.F.I Sp. z o.o. dokonała korekty w ZUS O/Olsztyn zgłoszenia zmieniając datę powstania obowiązku z 15 grudnia 2012 na 1 listopada 2012 roku
9 stycznia 2013	Wykreślenie firmy Royal sp. z o.o. z KRAZ
11 stycznia 2013	Polecenie Członka Zarządu nadzorującego Pion Finansów i Realizacji Dochodów, zalecające m.in.: odmówić uiszczenia zaliczki oraz poinformowanie Sądu o przyczynach takiego rozstrzygnięcia; bezzwłoczne podjęcie odpowiednich działań w stosunku do członków zarządu spółki Royal oraz bieżące monitorowanie dalszej działalności tej spółki.
14 stycznia 2013	Dyrektor Departamentu Realizacji Dochodów poinformowała Oddział ZUS we Wrocławiu,  iż nie dostrzega realnej szansy na odzyskanie w toku postępowania upadłościowego wierzytelności z tytułu nieopłaconych przez spółkę Royal składek na ubezpieczenia społeczne. Ewentualne uwzględnienie przez sąd „pozorności” umów zawartych przez tę spółkę z kontrahentami, a w konsekwencji ich unieważnienie, wymagać będzie wytoczenia licznych powództw, co będzie generowało kolejne koszty. Postępowania sądowe będą długotrwałe, a ich wynik co najmniej wątpliwy. Wskazała ponadto, iż przejęcie pracowników jednego przedsiębiorcy przez innego jest praktyką usankcjonowaną prawnie i mieści się w granicach dyspozycji art. 23¹ Kodeksu pracy. Nie ma przy tym znaczenia, iż treścią takiej czynności jest wyłącznie pracownik, a nie składniki majątkowe przedsiębiorstwa. Zdaniem Dyrektor Departamentu Realizacji Dochodów, zarówno w doktrynie, jak i w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, taka sytuacja jest normatywnie dopuszczalna. Jeżeli usługa outsourcingu pracowników świadczona przez spółkę polegała na wstąpieniu w stosunek prawny z pracownikami, przejęciu ich akt osobowych wraz z całą historią zatrudnienia i wynagradzania, a także prowadzeniu dokumentacji kadrowo-płacowej, w tym naliczaniu i dokonywaniu wypłat wynagrodzenia, to w ocenie Departamentu Realizacji Dochodów brak jest elementu „pozorności” umów zawartych między kontrahentami.
15 stycznia 2013	E-mail Dyrektor Departamentu Realizacji Dochodów do wszystkich oddziałów ZUS o przekazanie informacji o podmiotach, które w ramach prowadzonej działalności i zawieranych umów (co do których istniało podejrzenie „pozorności”), dokonały przejęcia znacznej liczby pracowników, w stosunkowo ograniczonym okresie czasu, generując przy tym zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek, a sposób postępowania mógł wskazywać na celowe działanie.
21 stycznia 2013	Zakończenie kontroli przeprowadzonej w Royal Sp. z o.o. przez Okręgowy Inspektorat Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu w okresie od 26 września 2012 r. do 21 stycznia 2013 r. Na podstawie ustaleń kontroli, z uwzględnieniem materiału dowodowego przedstawionego przez Zarządcę Przymusowego, w protokole stwierdzono m.in., że „umowy o świadczenie usług oraz umowy-porozumienia powinny być oceniane jako nieważne, pozorne czynności prawne, zawarte w celu obejścia przepisów prawa. W korespondencji kierowanej do oddziałów ZUS oraz do osób i instytucji zewnętrznych, protokół kontroli, o którym jest mowa, był określany jako „opinia” Państwowej Inspekcji Pracy.
21 stycznia 2013	Pierwszy projekt decyzji, która miała być wydawana dla przedsiębiorców korzystających z usług spółek Royal i K.U.K.-E.F.I., przekazany przy piśmie (znak: 230000/D/074/5/2013) przez Dyrektora Oddziału ZUS w Olsztynie, do Departamentu Realizacji Dochodów ZUS Centrala
25 stycznia 2013	Dolnośląski Urząd Skarbowy we Wrocławiu przekazał do Urzędu Kontroli Skarbowej we Wrocławiu, w trybie art. 298 pkt 3 Ordynacji podatkowej, dwa wnioski o przeprowadzenie kontroli w Royal Sp. z o.o.
06 lutego 2013	Umorzenie przez ZUS postępowania egzekucyjnego wobec Zdzisława K., działającego pod firmą nieistniejącego podmiotu pod firmą podmiotu KUK EFI (numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557)
19 lutego 2013	Spotkanie w siedzibie UKS, w którym uczestniczyło kierownictwo Izby Skarbowej, naczelnicy wybranych urzędów skarbowych woj. dolnośląskiego oraz kierownictwo UKS gdzie omawiano sprawę spółek związanych z osobą Zdzisław K. W konkluzji spotkania stwierdzono, że zainteresowane urzędy skarbowe (DUS i US W-K) powstrzymają się od działań na czas dokonania ustaleń przez UKS kwestii przeprowadzenia kontroli za okresy bieżące (z okresami wcześniejszymi wstrzymujemy się do momentu ustaleń z kontroli za bieżące okresy. Ustalono, że w firmie Royal sp. z o.o. nie będzie przeprowadzana kontrola UKS.
22 lutego 2013	Oddział ZUS we Wrocławiu uzyskał protokół kontroli OIP PIP we Wrocławiu, po zwróceniu się, w odpowiedzi na zapytanie z dnia 5 lutego 2013 r., „Czy dotychczasowe działania kontrolne dały podstawę do sformułowania twierdzenia lub przypuszczenia, że zawierane przez Royal Sp. z o.o. z kontrahentami umowy, w trybie art. 23¹ K.p., mają charakter pozorny?”
22 lutego 2013	ZUS O/Wrocław otrzymał listę kontrahentów firmy Royal Sp. z o.o. od byłego Zarządcy Przymusowego. Tego samego dnia skierowane zostały zajęcia do kontrahentów Royal sp. z o.o. – w pierwszej kolejności do tych, których faktury opiewały na najwyższe kwoty. Zarówno egzekucja wierzytelności z rachunków bankowych jak i zajęcia kierowane do kontrahentów tej spółki nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
22 lutego 2013	Umorzenie przez ZUS postępowania egzekucyjnego wobec firmy Royal Sp. zo.o.
01 marca 2013	Zgłoszenie firmy Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. zo.o.  (KRS: 0000108351) jako płatnika składek.
5 marca 2013	Dyrektor Oddziału ZUS w Olsztynie, przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów ZUS Centrala poprawiony projekt decyzji, która miała być wydawana dla przedsiębiorców korzystających z usług spółek Royal i K.U.K.-E.F.I., z prośbą o jej akceptację lub zgłoszenie uwag.
15 marca 2013	Oddział ZUS We Wrocławiu rozpoczął prowadzenie postępowań wyjaśniających i w ich wyniku wydawał decyzje o niepodleganiu ubezpieczeniu w Royal Sp. z o.o.
21 marca 2013	Pismem (W3Y-5021/13711) Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej we Wrocławiu poinformował, że postępowanie wobec Royal Sp. z o.o. nie zostanie przeprowadzone przez ten organ (wg pisma Dyrektora UKS wynikało z ustaleń poczynionych na spotkaniu w Urzędzie Kontroli Skarbowej we Wrocławiu w dniu 19 lutego 2013. Naczelnik podejmował, czynności zmierzające do wszczęcia kontroli podatkowych w zakresie VAT i PIT w Royal Sp. z o.o., jednakże kontrola taka nie została wszczęta.
25 marca 2013	SAC-MET Sp. z o.o. przesłała do ZUS O/Łódź dokumenty zgłoszeniowe z bowiązkiem opłacania składek od dnia 1 marca 2013 r.
26 marca 2013	Dyrektor Departamentu Realizacji Dochodów ZUS Centrala (Pismo znak: 992200/4400/7/2013/NOR) poinformowała dyrektora Oddziału ZUS w Olsztynie, że projekt decyzji określającej płatnika składek został skonsultowany z Departamentem Legislacyjno-Prawnym, który nie zgłosił uwag do uzasadnienia decyzji. Jednocześnie zwrócono się o jak najszybsze wydanie decyzji pierwszemu z pracodawców w uzgodnionym trybie, tj. wyłącznie w stosunku do płatnika składek. Zalecono natomiast poinformowanie pisemnie wszystkich ubezpieczonych o wydaniu takiej decyzji. Zauważyć należy, że w zaleceniach Departamentu Realizacji Dochodów z 24 lipca 2014 r., skierowanych do wszystkich oddziałów ZUS, polecono wydawanie decyzji o podleganiu ubezpieczeniu społecznym płatnikom składek i osobom ubezpieczonym.
11 kwietnia 2013	Oddział ZUS We Wrocławiu otrzymał pismo z Departamentu Realizacji Dochodów  Centrali ZUS znak 992200/4400/28/2013/PON, z którego wynikało, że Oddział ZUS w Olsztynie w trybie pilotażowym przeprowadzi postępowanie zmierzające do określenia właściwego płatnika składek, a po jego zakończeniu do Oddziałów ZUS zostaną skierowane zalecenia dotyczące dalszego trybu postępowania odnośnie pracowników przejmowanych przez Royal Sp. z o.o. i K.U.K. – E.F.I Sp. z o.o. z siedzibą w Olsztynie. Stwierdzono również, iż: (…) w świetle obowiązujących przepisów prawa pracownicy nie mogą być uważani za zorganizowaną część  przedsiębiorstwa, która może być przedmiotem obrotu cywilnoprawnego. (…)”.
25 kwietnia 2013	Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu przekazał do Departamentu Administracji Podatkowej Ministerstwa Finansów informację o podejmowanych działaniach oraz dokonanych ustaleniach wobec „Grupy Spółek”, jednocześnie wskazując, że Naczelnik US Wrocław-Krzyki jako wierzyciel należności podatkowych jednej ze spółek wystąpił w kolejnych wnioskach kierowanych od października 2012 r. do Ministra Finansów o pomoc w doręczeniu do Niemiec upomnień w sprawie zapłaty podatku. Do 4 września 2013 roku Ministerstwo Finansów nie udzieliło żadnej odpowiedzi Naczelnikowi US Wrocław-Krzyki.
6 maja 2013	Dyrektor ZUS O/Olsztyn skierował do Sądu Okręgowego w Olsztynie wniosek o ukaranie prezes zarządu K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o., która uniemożliwiła przeprowadzenie kontroli doraźnej, poprzez nie udostępnianie dokumentacji. Dnia 10 maja 2013 r. Sąd wymierzył prezes grzywnę w wysokości 1.000 zł, uznając ją winną udaremnienia przeprowadzenia kontroli inspektorowi ZUS (2 lipca 2013 r. wysokość tej kary sąd zmienił na 500 zł).
14 maja 2013	Dyrektor Oddział ZUS w Olsztynie (Pismo znak: 230000/D/074/21/2013) poinformował Departament Realizacji Dochodów o działaniach podjętych wobec spółki. Stwierdzono m.in., że zgodnie z ustaleniami z Departamentem Realizacji Dochodów, nie są prowadzone przez Oddział działania egzekucyjne wobec K.U.K.-E.F.I., które byłyby sprzeczne z kierunkiem działań podjętych wobec Spółki (wydawanie decyzji określających płatnika składek innego niż K.U.K., czy Royal)
16 maja 2013	Spotkanie/szkolenie zorganizowane w Mrągowie w dniach 16-17 maja 2013 przez Izbę Skarbową w Olsztynie poświęcone tematyce „Wykorzystania umów outsourcingowych do wyłudzeń – w szczególności podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek ZUS”. Na spotkaniu zaprezentowano m.in. orzecznictwo podatkowe w zakresie outsourcingu personalnego.
22 maja 2013	Na prośbę dziennikarza dziennika Rzeczpospolita, przekazano ostrzeżenie dla pracodawców zamierzających skorzystać z oferty tzw. outsourcingu pracowniczego (Poinformowano m.in. o negatywnych następstwach zawierania umów, które nie spełniały warunków określonych w art. 23¹ Kp.)
23 maja 2013	Spotkanie urzędników ZUS O/Olsztyn i Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie w sprawie postępowania i wymiany informacji o K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.
27 maja 2013	SAC-MET Sp. z o.o. przesłała do ZUS O/Łódź dokumenty zgłoszeniowe zmiany siedziby na adres we Wrocławiu. Spółka nie posiada zaległości wobec ZUS, za okres, w którym prowadziła działalność na terenie I Oddziału ZUS w Łodzi (tj. marzec-kwiecień 2013 r.)
maj/czerwiec 2013	W ZUS O/Wrocław trwały konsultacje w celu wypracowania trybu działania o charakterze ogólnopolskim.
5 czerwca 2013	Warmińsko-Mazurski Urząd Skarbowy w Olsztynie przekazuje do ZUS O/Olsztym listę kontrahentów K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.
14 czerwca 2013	Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu przekazał do Departamentu Administracji Podatkowej MF informację o efektach analizy umów zawieranych przez podmioty gospodarcze z „Grupy Spółek” oraz możliwym sposobie ich wykorzystania w celu zapewnienia wpływów z tytułu nieodprowadzonych zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników.
20 czerwca 2013	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów pytanie o stanowisko w sprawie uiszczenia przez Oddział zaliczki w kwocie 50 tys. zł na poczet kosztów postępowania upadłościowego, prowadzonego wobec dłużnika.
25 czerwca 2013	ZUS O/Wrocław skieruje do Centrali ZUS (Dyrektora Koordynującego Obszar Dochodów) propozycję trybu działania, wskazując, że większość płatników składek, która przekazała ubezpieczonych spółce Royal Sp. z o.o. była spoza terenu objętego właściwością Oddziału. Z tego powodu zaproponowano, że przy udziale Royal Sp. z o.o. i ubezpieczonego będzie przeprowadzał postępowanie w sprawie niepodlegania ubezpieczeniu u ww. płatnika i wydawał decyzję, a następnie przekazywał zgromadzoną dokumentację, jeszcze przed uprawomocnieniem się decyzji, do właściwej Terenowej Jednostki Organizacyjnej ZUS (dalej: TJO ZUS) w celu wydania przez nią decyzji o podleganiu ubezpieczeniu u rzeczywistego pracodawcy.
16 lipca 2013	Spotkanie urzędników ZUS O/Olsztyn i Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie w sprawie postępowania i wymiany informacji o K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.
16 lipca 2013	Dyrektor Oddziału ZUS w Olsztynie złożył do Prokuratury Rejonowej Olsztyn Południe, zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez prezesów zarządu K.U.K. EFI Sp. z o.o., polegającego na doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzania mieniem wielkiej wartości, poprzez zawieranie umów o świadczeniu usług, wprowadzających w błąd płatników składek/przedsiębiorców (oferowanie rabatu w określonej procentowo kwocie stanowiącej koszty, na które składały się składki ZUS oraz podatek od wynagrodzeń, których K.U.K. EFI Sp z o.o., według z góry powziętego zamiaru nie płaciła, działając na szkodę przedsiębiorców i osób ubezpieczonych). Wielkość szkody jaką poniósł lub mógł ponieść ZUS określono w ww. zawiadomieniu na 19.478.549,37 zł (wg stanu na 11 czerwca 2013 r.).
24 lipca 2013	Departament Realizacji Dochodów Centrali ZUS w piśmie, znak 992200/4400/7/2013/NOR, skierowanym do Oddziałów ZUS, stwierdza, że agencje pracy Royal sp. z o.o. i K.U.K. – E.F.I. sp. z o.o. nie są płatnikami składek w stosunku do „przejętych” pracowników. W związku z tym wskazano, że Oddziały ZUS we Wrocławiu i Olsztynie będą informowały inne Oddziały o „przejętych” pracownikach danych płatników. Następnie właściwy Oddział powinien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające celem objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu zatrudnienia u rzeczywistego pracodawcy. Po ustaleniu, że nie doszło do przejęcia zakładu pracy na podstawie art. 23ˡ Kodeksu pracy, a tym samym nie doszło do zmiany płatnika w stosunku do pracowników, należy wydać niezwłocznie decyzję o podleganiu ubezpieczeniom społecznym płatnikowi składek (dotychczasowemu pracodawcy) oraz ubezpieczonemu. Po uprawomocnieniu się decyzji o podleganiu ubezpieczeniu u przedsiębiorcy, należy dokonywać wyrejestrowania ubezpieczonego z firmy świadczącej usługi outsourcingowe. Polecono w trybie pilnym nawiązanie współpracy z Oddziałami ZUS we Wrocławiu i Olsztynie w celu ustalenia osób, w stosunku do których powinny zostać wydane decyzje o obowiązkowym ubezpieczeniu.
25 lipca 2013	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o spółkach Royal, K.U.K.-E.F.I. i Centrum Niderlandzkie.
31 lipca 2013	Na blogu rzecznika ZUS zamieszczono komunikat pt. Uwaga na outsourcing pracowniczy!!!. Ze względu na jego małą dostępność dla przedsiębiorców, po interwencji Departamentu Realizacji Dochodów, 24 października 2013 r. komunikat umieszczono w zakładce „Polecane”; Komunikat zaktualizowano 19 lutego 2014 r.
1 sierpnia 2013	ZUS O/Wrocław, za zgodą  Centrali ZUS, na bazie analizy centralnych rejestrów płatników (CRP) i ubezpieczonych, przesłał do 33 Oddziałów ZUS dane 5441 ubezpieczonych wraz z przyporządkowanymi danymi 340 płatników, którzy dokonywali ich zgłoszeń do ubezpieczeń w okresie poprzedzającym zgłoszenie do ubezpieczeń w Royal Sp. z o.o. Jednym z celów pisma było doprowadzenie do uzyskania listy pracowników przejętych przez agencje pracy oraz dokumentów świadczących o wykonywaniu pracy nadal na rzecz pracodawcy zakładu „przejętego”.
07 sierpnia 2013	Urząd Kontroli Skarbowej w Olsztynie wysyła pismo informujące do Urzędu Skarbowego w Iławie o odmowie przeprowadzenia kontroli wnioskowanego podatnika, z uwagi na prowadzenie kontroli koordynowanych.
2 września 2013	Departament Kontroli Płatników Składek ZUS przekazuje informacje (znak 993400/0959/2/2013) w sprawie sposobu realizacji wniosków o kontrolę płatników składek u faktycznego pracodawcy i wydania decyzji. Zalecano wszystkim Oddziałom ZUS, aby w przypadku konieczności przeprowadzenia kontroli, ze względu na brak dostatecznych wyników postępowania wyjaśniającego przez komórkę pionu dochodów, przeprowadzać ją w trybie doraźnym,  a wnioski o kontrolę wypełnić wg obowiązującego wzoru. Wskazano także, iż przed rozpoczęciem kontroli należy udostępnić Inspektorom Kontroli Zakładu kopie protokołów kontroli Państwowej Inspekcji Pracy z Wrocławia, stanowiące załącznik nr 2 do pisma Oddziału ZUS we Wrocławiu z dnia 1 sierpnia 2013 roku. Zalecono uzyskanie pełnej listy ubezpieczonych wyrejestrowanych u danego płatnika i zgłoszonych przez płatnika ROYAL lub KUK-E.F.I., wobec których należy poczynić ustalenia kontrolne. Cyt. „celem prowadzonych postępowań wyjaśniających z rzeczywistym pracodawcą jest ustalenie listy ubezpieczonych przejętych przez agencje pracy oraz uzyskanie dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy u faktycznego pracodawcy, a następnie wydanie decyzji”
4 września 2013	Departament Administracji Podatkowej MF poinformował Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław Krzyki, że „administracja niemiecka potwierdziła doręczenie przedmiotowych dokumentów w dniu 2 lipca 2013 r. przez komornika”.
26 września 2013	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o spółce SAC-MET
26 września 2013	Spotkanie zorganizowane przez Departament Administracji Podatkowej Ministerstwa Finansów, gdzie została omówiona działalność „Grupy Spółek”. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele z izb skarbowych we Wrocławiu, Łodzi i Olsztynie, Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu oraz Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ustalono wówczas, że Ministerstwo Finansów będzie centrum informacyjnym, Izba Skarbowa we Wrocławiu – izbą koordynującą, która współpracować będzie z izbami skarbowymi w Łodzi i Olsztynie. Zdecydowano o podjęciu wspólnych działań ostrzegających przed tzw. outsourcingiem pracowniczym. Wynikiem wspólnych prac było przygotowanie prezentacji i seminariów, wykorzystanych w ramach Tygodnia Przedsiębiorcy w listopadzie 2013 r.;
22 października 2013	Pierwsze pismo Izby Skarbowej we Wrocławiu dotyczące narastającego zagrożenia funkcjonowania w obrocie gospodarczym nieuczciwych „przedsiębiorców” oferujących obniżenie kosztów pracowniczych w postaci zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenie społeczne z wykorzystaniem instytucji tzw. outsourcingu pracowniczego (Pismo nr NK/070-04/10/2013/EK/36396). Załącznikiem do tego pisma był wykaz kontrahentów K.U.K. – E.F.I. sp. z o.o. z siedzibą w Olsztynie opracowany na podstawie wykazu PIT-11.
28 października 2013	Izba Skarbowa we Wrocławiu przesłała do Izby Skarbowej w Olsztynie wykaz kontrahentów Spółki K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o, który był wykorzystany m.in. w celu ustalenia podmiotów korzystających z usług outsourcingu.
paź-13	Pismo Dyrektora Izby Skarbowej we Wroclawiu z propozycją postępowania dot. akcji informacyjnej i pomocy dla przedsiębiorców, prowadzenia postępowań weryfikacyjnych.
18 listopada 2013	W dniach 18-22 listopada 2013 roku we wszystkich oddziałach ZUS, w ramach Tygodnia Przedsiębiorcy, zorganizowano seminaria, na których prezentowano zagadnienia związane z outsourcingiem pracowniczym. „Outsourcing pracowników oraz problemy jakich może przysporzyć nierzetelna firma oferująca takie usługi”.”
22 listopada 2013	Spotkanie przedstawicieli Izby Skarbowej we Wrocławiu, ZUS Oddział we Wrocławiu, PIP Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu z Wojewódzką Komendą Policji oraz Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu.
28 listopada 2013	Spotkanie ZUS O/Wrocław, organów podatkowych O/Wrocław, PIP O/Wrocław, Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu, w dniach 28-29 listopada 2013, na którym ustalono, że że wszystkie podmioty w ramach prowadzonych postępowań będą konsekwentnie stały na stanowisku, iż kontrakty zawierane z firmami świadczącymi usługi outsourcingowe nie mogły skutkować przejściem pracowników na nowego pracodawcę w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy.
5 grudnia 2013	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o konsultacjach, które odbyły się w dniach 28-29 listopada 2013 r., z udziałem przedstawicieli Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu, Wydziału Policji ds. Przestępczości Gospodarczej, Państwowej Inspekcji Pracy i organów podatkowych, w sprawie spółek Royal, K.U.K.-E.F.I., SAC-MET i innych.
20 grudnia 2013	W związku nie składaniem deklaracji rozliczeniowych od października 2013 roku przez K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. ZUS O/Olsztyn wyrejestrował z urzędu tę spółkę jako płatnika składek z dniem 1 października 2013 r. Rozliczył też z urzędu, według stanu do 30 września 2013 r., dokumentację rozliczeniową pracowników przejętych przez K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. w ramach świadczenia usług outsourcingu i nie zarejestrowanych, nie wyrejestrowanych lub nie zarejestrowanych i nie wyrejestrowanych przez tę spółkę w ZUS O/Olsztyn. Wicedyrektor Departamentu Realizacji Dochodów Centrali ZUS dopuścił możliwość wyrejestrowania K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.  jako płatnika składek w przypadku, gdy zaprzestała ona przekazywania dokumentów rozliczeniowych oraz opłacania składek.
27 grudnia 2013	Powstaje Rejestr KR, który zawiera, między innymi, wskazanie poprzednich płatników składek dla ubezpieczonych zgłaszanych następnie przez Royal Sp. z o.o. i K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. Według stanu na dzień 17 grudnia 2015 r. rejestr obejmował 13.860 ubezpieczonych. Rejestr zbudowany w celu monitorowania przebiegu i wyników postępowań wyjaśniających dot. obowiązku ubezpieczeń społecznych w stosunku do ubezpieczonych zgłoszonych przez agencje pracy z Grupy spółek, gdy zachodzi podejrzenie, że w stosunku do nich jako płatnik powinien zostać wskazany inny podmiot. Zalecono zintensyfikowanie działań dotyczących ustalania obowiązku ubezpieczeń społecznych osób, „nieprawidłowo zgłoszonych do ubezpieczeń przez firmy oferujące usługi pozornego outsourcingu”, gdyż przy zawieraniu przez nie umów outsourcingowych, nie zostały spełnione warunki określone w art. 23¹ Kodeksu pracy. W załączeniu przekazano wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie Sygn. akt IVUb1026/13 oddalający odwołanie od decyzji Oddziału wraz z uzasadnieniem, jako pomocny przy prowadzeniu postępowań wyjaśniających
10 lutego 2014	Techniczne wyrejestrowanie firmy KUK EFI  NIP 895-101-91-21 jako płatnika składek ZUS z datą 28 grudnia 2012 roku. Czynności przedegzekucyjne były wszczynane nawet w do 106 dni od powstania zaległości, a powinny być w terminie do 45 dni.
17 lutego 2014	Wykreślenie firmy Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. zo.o. z KRAZ
20 lutego 2014	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informacje o czynnościach dochodzeniowych i egzekucyjnych, m.in. w związku z interpelacjami poselskimi.
20 lutego 2014	Dyrektor Oddział ZUS w Olsztynie przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o dalszych działaniach podejmowanych wobec spółki K.U.K.-E.F.I.
26 lutego 2014	Posiedzenie Rady Nadzorczej ZUS, na którym były omawiane zagadnienia związane z tzw. outsourcingiem pracowniczym.
28 lutego 2014	Prezes ZUS przekazał Radzie Nadzorczej pisemną informację o działaniach podjętych przez ZUS wobec spółek z Grupy Spółek oferujących usługi tzw. outsourcingu pracowniczego. (Pismo znak: 990100/120/2014)
12 marca 2014	Dyrektor Departamentu Realizacji Dochodów Centrali ZUS uznała, że Spółki nie stały się pracodawcą i płatnikiem składek w stosunku do pracowników przejętych od innych podmiotów.
20 marca 2014	Centrali ZUS informujące o zasileniu rejestru KR nowymi danymi (dane płatnika, który wyrejestrował ubezpieczonych przed zgłoszeniem przez spółki Royal i K.U.K.-E.F.I.) i zalecające, z uwagi na fakt, iż na 13 361 ubezpieczonych objętych rejestrem wydanych zostało tylko 2 618 decyzji o podleganiu ubezpieczeniom, zintensyfikowanie prowadzonych postępowań wyjaśniających. Pismo zawierało także instrukcję o sposobie prowadzenia postępowania wyjaśniającego w sprawie ustalenia płatników składek w zakresie właściwości oddziałów ZUS.
29 maja 2014	Sąd Rejonowy w Olsztynie ogłosił upadłość K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. (sygn. akt V GU 13/14).
2 lipca 2014	Pismo Dyrektora Izby Skarbowej do wszystkich Urzędów Skarbowych wskazujące na możliwość występowania różnych wariantów stanów faktycznych i formalnych stosunków prawnych łączących osoby zatrudnione z pracodawcami oraz zawierające propozycje rozwiązań z zakresu obiegu dokumentów i współpracy pomiędzy organami.
11 lipca 2014	Centrala ZUS w piśmie ponaglającym działania Oddziałów ZUS, załączyła dwa wyroki sądu Apelacyjnego w Białymstoku syg. Akt. IV U 1026/13 i IV U 1066/13, celem ich wykorzystania w procesie konstruowania stosownych decyzji.
15 lipca 2014	e-maile z DRD ZUS zobowiązujące Oddziały do przekazywania – wg załączonego wzoru – „Informacji o przebiegu postępowań w sprawie nieuczciwego outsourcingu.”
23 lipca 2014	e-maile z DRD ZUS zobowiązujące Oddziały do przekazywania – wg załączonego wzoru – „Informacji o przebiegu postępowań w sprawie nieuczciwego outsourcingu.”
25 sierpnia 2014	ZUS O/Olsztyn kieruje do Sądu Rejonowego w Olsztynie, wniosek wierzyciela w postępowaniu upadłościowym na kwotę 34.294.020,39 zł.
30 września 2014	Spotkanie zorganizowane w dniach 30.09-01.10 2014 przez Izbę Skarbową we Wrocławiu. Temat spotkania: „Wymiana doświadczeń kadrowych oraz orzecznictwa w zakresie ogólnopolskiego procederu obniżania kosztów pracowniczych przedsiębiorców przy wykorzystaniu instytucji outsourcingu personalnego”
10 października 2014	Warmińsko-Mazurski Urząd Skarbowy w Olsztynie zgłosił propozycje harmonogramu działań, wzory tabel związanych z outsourcingiem pracowniczym oraz propozycje postępowania w zakresie działań podmiotu świadczącego takie usługi, tj. K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. W dniu 25 listopada 2014 r. Izba Skarbowa przesłała materiały ze spotkania zorganizowanego przez Izbę Skarbową we Wrocławiu, poświęconego omówieniu problematyki kontrolnej i orzeczniczej związanej tematyką niniejszej kontroli. W załączeniu został przekazany harmonogram działań podejmowanych przez organy podatkowe w kraju wobec kontrahentów podmiotów oferujących usługi outsourcingu personalnego, w którym ustalono: – wszczęcie kontroli podatkowych – do dnia 30 kwietnia 2015 r., – zakończenie kontroli podatkowych – do dnia 31 grudnia 2015 r., – wszczęcie postępowania podatkowego – do dnia 29 luty 2016 r., – zakończenie postępowania podatkowego w I instancji – do dnia 30 czerwca 2016 r., – zakończenie postępowania podatkowego w II instancji – do dnia 31 października 2016 r., – przekazanie kserokopii decyzji ostatecznych do US właściwego dla spółki outsourcingowej – do dnia 31 listopada 2016 r.
22 października 2014	Pismo Izby Skarbowej we Wrocławiu dotyczące harmonogramu działań podejmowanych przez organy podatkowe na terenie całego kraju wobec kontrahentów podejrzanych spółek outsourcingowych (Pismo nr KP(NK) /070-04/40/2013/2014/EK/39084)
paź-14	Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu zalecił „poprzedzenie kontroli podatkowej z zakresu odpowiedzialności i obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych kontrolą z zakresu podatku od towarów i usług” oraz zalecił, aby rozstrzygnięcia w podatku od towarów i usług zmierzały do kwestionowania prawa  do rozliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 88 ust.3a pkt 4c ustawy o podatku od towarów i usług.
18 listopada 2014	Sprawozdanie ze zorganizowanych przez Izbę Skarbową we Wrocławiu spotkań w dniach 30 września i 1 października 2014 r., poświęconych omówieniu problematyki kontrolnej i orzeczniczej związanej z outsourcingiem personalnym. Pismo zawierało propozycje w zakresie postępowania – z punktu widzenia postępowań karnych skarbowych, prezentacje na temat zidentyfikowanych problemów w trakcie prowadzonych kontroli podatkowych oraz postępowań podatkowych przekazane przez przedstawicieli Izby Skarbowej we Wrocławiu, Trzeciego Urzędu Skarbowego w Lublinie, Urzędu Skarbowego w Nysie, Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie. Harmonogram działań podejmowanych przez organy podatkowe w kraju wobec kontrahentów podmiotów oferujących usługi outsourcingu personalnego, stanowił załącznik do pisma Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu z 18 listopada 2014 r. znak: KP/070-04/42/2013/2014/EK/42352.
25 listopada 2014	Pismo Dyrektora Izby Skarbowej do wszystkich Urzędów Skarbowych zawierające informację o kolejnym wariancie usług tzw. outsourcingu pracowniczego.
27 listopada 2014	Umorzenie postępowania egzekucyjnego przez US Wrocław – Krzyki wobec firmy KUK EFI  NIP 895-101-91-21 z uwagi na jego bezskuteczność.
28 listopada 2014	W przypadku firmy Inter-TK, zatrudniającej około 100 osób czynności sprawdzające prowadzone w roku 2014 przez III Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście nie doprowadziły do ustalenia zobowiązań wynikających z podpisania umów z rzeczonymi agencjami pacy, z uwagi na śmierć jedynego właściciela i reprezentanta spółki. Wystawiono jedynie 9 tytułów wykonawczych na łączną kwotę 1,44 mln zł.
13 lutego 2015	Centrum Niderlandzkie wykreślony z KRS (ogłoszenie o upadłości likwidacyjnej)
19 marca 2015	Spotkanie urzędników ZUS w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, z udziałem parlamentarzystów i przedstawicieli przedsiębiorców, którzy zawarli umowy ze spółkami z Grupy Spółek. Na polecenie Ministerstwa, Zakład przygotował Informację o działaniach ZUS związanych z ustalaniem właściwego płatnika składek w przypadku umów outsourcingowych zawieranych z firmami ROYAL/K.U.K.
30 marca 2015	Pismo Dyrektora Izby Skarbowej do wszystkich Urzędów Skarbowych zawierające informację o kolejnym wariancie usług tzw. outsourcingu pracowniczego.
3 kwietnia 2015	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informacje o czynnościach dochodzeniowych i egzekucyjnych, m.in. w związku z interpelacjami poselskimi.
3 kwietnia 2015	Naczelnik Wydziału Rozliczeń Kont Płatników Składek Oddziału ZUS w Olsztynie poinformowała Departament Realizacji Dochodów m.in. cyt., że: „Oddział ZUS w Olsztynie nie wystawiał tytułów wykonawczych w stosunku do płatnika K.U.K. Wysłane zostało jedynie jedno upomnienie. Decyzja o niewystawianiu tytułów podjęta była po wcześniejszych uzgodnieniach z DRD.”
10 kwietnia 2015	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informacje o czynnościach dochodzeniowych i egzekucyjnych, m.in. w związku z interpelacjami poselskimi.
10 kwietnia 2015	Dyrektor Oddział ZUS w Olsztynie przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o wysokości wpłat dokonanych przez K.U.K.-E.F.I. (w związku z kolejną interpelacją poselską).
17 kwietnia 2015	Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu sygn. Akt I SA/Wr 189/15, oddalający skargę podatnika będącego kontrahentem spółek outsourcingowych zamieszanych w proceder, na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu w przedmiocie orzeczenia odpowiedzialności płatnika za niepobrany i niewpłacony podatek dochodowy od osób fizycznych.
15 maja 2015	Spotkanie urzędników ZUS w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Finansów i Oddziału ZUS we Wrocławiu. Celem spotkania było ustalenie zasad koordynacji i współpracy między naczelnikami urzędów skarbowych i dyrektorami izb skarbowych a jednostkami organizacyjnymi ZUS, odnośnie ulg w spłacie zobowiązań przedsiębiorców, którzy skorzystali z oferty spółek zaangażowanych w proceder tzw. outsourcingu pracowniczego.
18 maja 2015	Posiedzenie Rady Nadzorczej ZUS, na którym były omawiane zagadnienia związane z tzw. outsourcingiem pracowniczym.
25 maja 2015	Pismo Ministerstwa Finansów – Departament Kontroli Celnej, Podatkowej i Kontroli Gier, znak: CP1.0721.1.2015, w sprawie „Zasad postępowania i koordynacji w zakresie współpracy pomiędzy naczelnikami urzędów skarbowych a jednostkami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczących ulg w spłacie zobowiązań podmiotów, które skorzystały z oferty spółek zaangażowanych w proceder pozornego outsourcingu pracowniczego”
10 czerwca 2015	Prezes ZUS przekazał Radzie Nadzorczej pisemną informację o działaniach podjętych przez ZUS wobec spółek z Grupy Spółek oferujących usługi tzw. outsourcingu pracowniczego. (Pismo znak: 990100/205/2015)
10 czerwca 2015	Prezes ZUS, pismem oznaczonym 992200/421/648/2015/PSN, nakazuje zintensyfikowania działań oraz poinformował Oddziały ZUS, aby w postępowaniach wyjaśniających, zmierzających do ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych osób nieprawidłowo zgłoszonych do ubezpieczeń przez firmy oferujące usługi pozornego outsourcingu, uwzględniać praktyki orzecznicze sądu we właściwości którego pozostaje Oddział ZUS. Zalecenie Prezesa ZUS dotyczyło „w szczególności tych przypadków, w których sąd nakazuje w prowadzonych postępowaniach wydanie decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w firmie outsourcingowej”. W załączeniu przekazano „Zasady postępowania i koordynacji w zakresie współpracy pomiędzy naczelnikami urzędów skarbowych oraz dyrektorami izb skarbowych a jednostkami ZUS dotyczące ulg w spłacie zobowiązań podmiotów, które skorzystały z oferty spółek zaangażowanych w proceder pozornego outsourcingu pracowniczego”.
25 czerwca 2015	Spotkanie urzędników ZUS O/Olsztyn, Izby Skarbowej w Olsztynie, Urzędu Skarbowego w Olsztynie i Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie w sprawie postępowania i wymiany informacji o K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o.
29 czerwca 2015	Techniczne wyrejestrowanie firmy Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. zo.o. jako płatnika składek z datą 01 lutego 2015 roku. W okresie od października 2013 do grudnia 2014 ZUS O/Wrocław nie stwierdził zgłaszania pracowników przejętych od innych przedsiębiorców, mimo istnienia umów o przejęciu pracowników.
29 czerwca 2015	Pismo Dyrektora Izby Skarbowej do wszystkich Urzędów Skarbowych zawierające informacje o wydanym wyroku WSA we Wrocławiu sygn. akt I Sa/Wr189/15, oddalającym skargę podatnika będącego kontrahentem spółek.
3 lipca 2015	Departament Realizacji Dochodów przekazał informację do oddziałów ZUS o uzupełnieniu Rejestru KR o przekazany przez Izbę Skarbową we Wrocławiu wykaz podmiotów, które zawarły umowy ze spółkami outsourcingowymi, w celu ustalenia ich powiązań skutkujących nieskutecznym przekazaniem pracowników.
21 sierpnia 2015	Dyrektor Oddział ZUS w Olsztynie przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o zaświadczeniach o niezaleganiu ze składkami na ubezpieczenia społeczne wydanych dla K.U.K.-E.F.I.
21 sierpnia 2015	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informacje o wydaniu zaświadczeń o niezaleganiu przez spółki z Grupy Spółek ze składkami na ubezpieczenia społeczne.
11 września 2015	Oddział ZUS we Wrocławiu przekazał do Departamentu Realizacji Dochodówinformacje o zmniejszającym się saldzie zadłużenia spółek SAC-MET, Royal i Centrum Niderlandzkie.
11 września 2015	Dyrektor Oddział ZUS w Olsztynie przekazał do Departamentu Realizacji Dochodów informację o zmniejszającym się saldzie zaległości K.U.K.-E.F.I.
14 września 2015	W centrali ZUS zorganizowano spotkanie z przedstawicielami Państwowej Inspekcji Pracy, poświęcone współpracy na rzecz przeciwdziałania nieuczciwemu outsourcingowi pracowniczemu.
30 września 2015	Zadłużenie firmy Royal Sp. zo.o. jako podatnika wynosiło 7.956.600,00 zł, ale zostało ostatecznie skorygowane do kwoty 717.599,23 zł i w całości wyegzekwowane przez Urząd Skarbowy Wrocław – Krzyki
30 września 2015	Zadłużenie łączne firm Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. i KUK EFI sp. z o.o. jako podatników wynosiło 35.354.751,32 zł
9 października 2015	Spotkanie urzędników ZUS w Ministerstwie Gospodarki, z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Finansów i Państwowej Inspekcji Pracy. Na spotkaniu omawiano zagadnienie związane z tzw. outsourcingiem pracowniczym.
30 października 2015	III Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście, wg postanowienia Ministra Finansów, został wyznaczony jako właściwy miejscowo do rozliczania Zdzisław K. za lata 2009-2012 z tytułu reprezentowania fikcyjnej firmy KUK Internationale Logistik + Handels GmbH z siedzibą w Ilsede posługującej się numerem NIP 895-101-91-21. Do postępowania upadłościowego została zgłoszona wierzytelność w kwocie 43.495.500,00 zł, z czego syndyk uznał kwotę 79.100,00 zł.
30 października 2015	ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń 892 osoby zgłoszone przez Royal Sp. z o.o., które zostały objęte ubezpieczeniem u 57 innych płatników składek (podmiotów korzystających z usług outsourcingu pracowniczego), uznanych za faktycznych pracodawców. Wyłączenie ubezpieczonych spowodowało zmniejszenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia o kwotę 3.924.600,00 zł.
30 października 2015	ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń 76 osoby zgłoszone przez Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o., które zostały objęte ubezpieczeniem u 2 innych płatników składek (podmiotów korzystających z usług outsourcingu pracowniczego), uznanych za faktycznych pracodawców. Wyłączenie ubezpieczonych spowodowało zmniejszenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia o kwotę 391.400,00 zł.
lis-15	Ostatecznie w wyniku przeprowadzonej przez US Wrocław-Krzyki kontroli wydano 12 decyzji podatkowych określających Zdzisławowi K. kwotę zobowiązań w podatku VAT w wysokości 0 zł oraz na podstawie art. 108 ustawy o VAT61 podatek do zapłaty z tytułu wystawienia faktur VAT z wykazanym VAT za okres od stycznia do grudnia 2010 r. w łącznej kwocie 3 236 349,00 zł.
2 listopada 2015	Umorzenie postępowania egzekucyjnego wobec firmy Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. zo.o. 335.000,00 zł zostało z korygowane do „0” w wyniku postępowań wyjaśniających ZUS O/Wrocław.
4 listopada 2015	Techniczne wyrejestrowanie firmy Centrum Niderlandzkie Sp. zo.o. jako płatnika składek z datą 01 maja 2012 roku. Czynności przedegzekucyjne były wszczynane nawet w do 304 dni od powstania zaległości, a powinny być w terminie do 45 dni.
4 listopada 2015	Techniczne wyrejestrowanie firmy Royal Sp. zo.o. jako płatnika składek z datą 01 stycznia 2013 roku. Czynności przedegzekucyjne były wszczynane nawet w do 304 dni od powstania zaległości, a powinny być w terminie do 45 dni.
26 listopada 2015	Zostaje powołany kurator na podstawie art. 138 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o Kontroli Skarbowej dla Royal Sp. z o.o. celem reprezentowania w/w spółki w postępowaniu kontroli podatkowej i postępowaniu podatkowym prowadzonym wobec spółki przez Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu.
30 listopada 2015	Zadłużenie firmy Royal Sp. zo.o. jako płatnika składek wynosiło 36.214.800,00 zł
30 listopada 2015	ZUS O/Wrocław wyłączył z ubezpieczeń 43 ubezpieczonych przypisanych do konta płatnika Zdzisław K. (uprzednio KUK NIP 895-101-91-21 ), w oparciu o decyzje o podleganiu ubezpieczeniu u pięciu przedsiębiorców wydanych przez inne TJO ZUS. Z tego powodu należności ww. płatnika z tytułu składek uległy zmniejszeniu o 487,8 tys. zł.
17 grudnia 2015	Zadłużenie firmy Sac – Met Swiss – American Investment Fund Sp. zo.o. jako podatnika wynosiło 1.960.000,00 zł

REKOMENDACJE DZIAŁAŃ DLA NIK i ORGANÓW ŚCIGANIA

Wobec powyższej kwerendy zasadne jest, aby Najwyższa Izba Kontroli podjęła na nowo działania, których celem będzie skontrolowanie następujących obszarów aktywności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i organów podatkowych w zakresie ściągalności i egzekucji składek na ubezpieczenia społeczne i należności podatkowych wynikających z zatrudniania pracowników
w ramach umów outsourcingowych:

• Konsekwencje finansowe dla Skarbu Państwa i gospodarki narodowej przyjęcia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwo Finansów stanowiska o pozorności wszelkich umów zawartych między podmiotami z Grupy Spółek tj.:

1. K.U.K.-E.F.I., posługującej się na terenie Polski od roku 2000 numerem NIP 895-101-91-21 i numerem REGON 930782557 podmiotu, którego ustał byt prawny w roku 1996;
2. Centrum Niderlandzkie Sp. z o.o. (KRS: 0000090203);
3. Sac – Met Swiss – American Investment Fund (KRS: 0000108351);
4. K.U.K.-E.F.I. Internationale Logistyk + Hande1s + Beteiligungs + Verwaltungs Polska Spółka z o.o. (KRS: 0000424613);
5. Royal Sp. z o.o. (KRS: 0000387367),

a ich kontrahentami, którzy skorzystali z usługi działu 78 PKD w postaci wynajmu pracowników, w tym z możliwości zawierania umów porozumień o przejściu części zakładu pracy w trybie art. 23¹ K.p.

• Prawidłowość prowadzenia szkoleń dotyczących outsourcingu pracowniczego dla sędziów z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz podatków, przez urzędników ZUS i organów podatkowych, pod kątem ustalenia czy szkolenia te nie miały na celu wypracowania linii orzeczniczej zgodne ze stanowiskiem ZUS i Ministerstwa Finansów, odnoszącego się do kontrahentów firm z Grupy Spółek lub samych firm z Grupy Spółek.
• Prawidłowość prowadzenia nadzoru przez Ministerstwo Finansów nad przestrzeganiem Konstytucji RP, przy wydawaniu i realizacji wiążących wytycznych dla Izb Skarbowych i Urzędów Skarbowych w latach 2011-2016.
• Praworządność wydawania przez Izby Skarbowe wytycznych dla Urzędów Skarbowych w latach 2011-2016.
• Zgodność z Konstytucją RP Harmonogramu zainicjowanego przez Izbę Skarbową w Olsztynie a realizowanego za pośrednictwem Izby Skarbowej we Wrocławiu, przy akceptacji Ministerstwa Finansów, dotyczącego działań podejmowanych przez organy podatkowe na terenie całego kraju wobec kontrahentów podejrzanych spółek outsourcingowych (Pismo IS we Wrocławiu nr KP(NK) /070-04/40/2013/2014/EK/39084) w brzmieniu i sposobie realizacji:
  • wszczęcie kontroli podatkowych – do dnia 30 kwietnia 2015 r.,
  • zakończenie kontroli podatkowych – do dnia 31 grudnia 2015 r.,
  • wszczęcie postępowania podatkowego – do dnia 29 luty 2016 r.,
  • zakończenie postępowania podatkowego w I instancji – do dnia 30 czerwca 2016 r.,
  • zakończenie postępowania podatkowego w II instancji – do dnia 31 października 2016 r.,
  • przekazanie kserokopii decyzji ostatecznych do US właściwego dla spółki outsourcingowej – do dnia 30 listopada 2016 r.
• Prawidłowość prowadzenia nadzoru przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nad przestrzeganiem Konstytucji RP, przy wydawaniu i realizacji wiążących wytycznych Terenowych Jednostek Organizacyjnych ZUS w latach 2011-2016..
• Prawidłowość prowadzenia nadzoru przez Radę nadzorczą i Zarząd ZUS nad praworządnością wydawania przez Centralę ZUS wiążących wytycznych dla Terenowych Jednostek Organizacyjnych ZUS w latach 2011-2016.
• Praworządność prowadzenia egzekucji wobec pokrzywdzonych przedsiębiorców, w przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego wobec firm z Grupy Spółek.
• Praworządność prowadzenia kontroli podatkowych u kontrahentów firm z Grupy spółek, jako osób trzecich, z tytułu odpowiedzialności za zaległości podatkowe firm z Grupy Spółek.
• Praworządność wykorzystania instytucji art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej, w celu uznania przez organy podatkowe, że umowy zawarte między kontrahentami a firmami z Grupy spółek, nie budzą wątpliwości w zakresie nie istnienia faktu wykonywania przez agencje pracy faktycznej usługi outsourcingu pracowniczego, co implikowało ominięcie konieczności kierowania przez organy podatkowe na podstawie art. 189 kpc pozwów do Sądów Pracy o ustalenie stosunku prawnego między pracownikami a przedsiębiorcą i pozwalała organom podatkowym na arbitralne wywodzenie skutków podatkowych dla poszkodowanych przedsiębiorców.
• Prawidłowość wydawania wytycznych przez Departament Realizacji Dochodów ZUS Centrala, dotyczących intensyfikowania działań wobec kontrahentów firm z Grupy Spółek, przy jednoczesnej obstrukcji działań wobec firm z Grupy spółek, kosztem zapewniania terminowej wypłaty świadczeń z ZUS stanowiących źródło utrzymania ubezpieczonych. Prawidłowość realizacji wytycznych przez Dyrektorów Terenowych Jednostek Organizacyjnych ZUS, Izb Skarbowych i Urzędów Skarbowych w latach 2011-2016.
• Praworządność wprowadzenia, prowadzenia i wykorzystywania Rejestru KR
  w ZUS.
• Praworządność wytycznych pt.: Tryb postępowania w przypadku obsługi płatników, którzy pod pozorem przejęcia pracowników w trybie art. 23ˡ KP, dokonywali tzw. „outsourcingu kadrowo – płacowego”.
• Praworządność wydawania przez ZUS decyzji ustalających kontrahentów firm z Grupy Spółek jako płatników składek dla osób, które w dniu zawarcia umowy między tymi podmiotami nie były pracownikami kontrahentów firm z Grupy Spółek.
• Praworządność „wyzerowywania” przez ZUS zobowiązań firm z Grupy Spółek, po wydaniu decyzji ich kontrahentom o ustaleniu, że to oni są płatnikami składek na ubezpieczenie społeczne i wobec tego dłużnikami ZUS, a firmy z Grupy Spółek dokonały nieprawidłowego zgłoszenia pracowników do ZUS.
• Poprawność przyjęcia przez ZUS Centrala stanowiska PIP Oddział we Wrocławiu, opartego na subiektywnej opinii preferowanej przez Syndyka masy upadłościowej firmy Royal Sp. z o.o., jako wiążącego wszystkie TJO ZUS dla oceny wszystkich umów, z wszystkimi kontrahentami, wszystkich firm z Grupy Spółek.
• Praworządność prowadzenia kontroli przez organy podatkowe u kontrahentów firm z Grupy Spółek w zakresie prawidłowości obliczania, pobrania i terminowego odprowadzania do organu podatkowego zaliczek na podatek dochodowy przez płatnika z tytułu wypłacanych wynagrodzeń pracownikom objętym umową outsourcingu personalnego, w sytuacji gdy dany podmiot (kontrahent) nie był pracodawcą osoby, zatrudnionej przez firmę z Grupy Spółek lub występował brak prawomocnego orzeczenia Sądu Pracy, że to kontrahent a nie firma z Grupy Spółek była pracodawca danej osoby.
• Praworządność sposobu uzyskiwania materiału dowodowego przez organy podatkowe u kontrahentów firm z Grupy Spółek, w wyniku sugerowania podmiotom kontrolowanym samoobciążania się nieprawidłowościami w zakresie pozyskiwania pracowników i zaniechaniami z tytułu nieodprowadzania zaliczek na podatek dochodowy.
• Praworządność sposobu uzyskiwania materiału dowodowego przez organy podatkowe od pracowników zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych przez firmy z Grupy Spółek, którym sugerowano w trakcie prowadzonych czynności, że pracodawcą tych osób byli kontrahenci firm z Grupy Spółek, a nie firmy z Grupy Spółek.
• Praworządność prowadzenia kontroli przez Terenowe Jednostki Organizacyjne ZUS u kontrahentów firm z Grupy Spółek w zakresie prawidłowości obliczania, pobrania i terminowego odprowadzania do ZUS składek na ubezpieczenie społeczne przez płatnika z tytułu wypłacanych wynagrodzeń pracownikom objętym umową outsourcingu personalnego, w sytuacji gdy dany podmiot (kontrahent) nie był pracodawcą osoby, zatrudnionej przez firmę z Grupy Spółek lub występował brak prawomocnego orzeczenia Sądu Pracy, że to kontrahent, a nie firma z grupy Spółek była pracodawca danej osoby.
• Praworządność sposobu uzyskiwania materiału dowodowego przez Terenowe Jednostki Organizacyjne ZUS u kontrahentów firm z Grupy Spółek, w wyniku sugerowania podmiotom kontrolowanym samoobciążania się nieprawidłowościami w zakresie pozyskiwania pracowników i ich zgłaszania do ZUS.
• Praworządność sposobu uzyskiwania materiału dowodowego przez Terenowe Jednostki Organizacyjne ZUS od pracowników zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych przez firmy z Grupy Spółek, którym sugerowano w trakcie prowadzonych czynności, że pracodawcą tych osób byli kontrahenci firm z Grupy Spółek, a nie firmy z Grupy Spółek.

Opracowanie wykonano na potrzeby Porozumienia przedsiębiorców poszkodowanych przez organy RP

---

[1] KPS.410.003.00.2015, s. 56.

[2] KPS.410.003.00.2015, s. 14-15.

[3] Grupa Spółek deklarowała w umowach cywilnoprawnych z przedsiębiorcami, że przez pierwsze trzy lata będą ponosili niższe koszty pracownicze – w zależności od oferty w granicach od 40% do 60%, natomiast środki na pokrycie pozostałych kosztów, miały pochodzić ze źródeł unijnych, przeznaczonych na tworzenie i podtrzymywanie miejsc pracy w czasach kryzysu. Oferta skierowana była głównie do przedsiębiorców zatrudniających już pracowników, a jej wdrożenie miało się odbywać na podstawie art. 23¹ Kodeksu Pracy. KPS.410.003.00.2015, s. 5.

[4] KPS.410.003.00.2015, s. 12.

[5] KPS.410.003.00.2015, s. 17.

[6] KPS.410.003.00.2015, s. 17.

[7] KPS.410.003.00.2015, s. 59.

[8] Art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

[9] Art. 21 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

[10] Art. 21 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

[11] LWR.410.029.01.2015, s. 14.

[12] Na koncie płatnika wprowadzono zmiany w zakresie nr pesel i NIP, należących do ZDZISŁAW K., jako zgłaszającego się reprezentanta nieistniejącego podmiotu. Ostatecznie jednak podmiot został wyrejestrowany z systemów w dniu 10 lutego 2014 roku z datą 28 grudnia 2012 roku, z zaległością w ZUS na kwotę 14.605.869,82 zł. Należy podkreślić, że data 28 grudnia 212 roku, jest datą ogłoszenia przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej upadłości ZDZISŁAW K. z likwidacją jego majątku. Do tego samego postępowania upadłościowego III Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście zgłosił wierzytelność Skarbu Państwa w kwocie 43.495.500,00 zł. Umorzenie postępowania egzekucyjnego ZUS nastąpiło w dniu 6 lutego 2013 roku. Ostatecznie w dniu 4 października 2014 w dziale IV księgi wieczystej nr WR1E/00036103/7 została wpisana wierzytelność na łączną kwotę 21.908.804,73 zł na wobec ZUS. W rubryce tej znajdują się także inne wpisy, m.in. 95.445,00 zł wobec Urzędu Skarbowego Wrocław – Krzyki z tytułu zaległego podatku dochodowego od osób fizycznych.

[13] KPS.410.003.00.2015, s. 25.

[14] LKA. 410.031.01.2015, s. 2.

[15] KPS.410.003.00.2015, s. 24.

[16] KPS.410.003.00.2015, s. 5.

[17] Np. Urząd Skarbowy Warszawa Praga stosował jednolite kryteria doboru podatników do kontroli na podstawie prowadzonej działalności gospodarczej wg kodów PKD o oznaczeniach: 78.10.Z, 78.20.Z, 78.30.Z., LWA.410.030.01.2015, s. 4.

[18] KPS.410.003.00.2015, s. 24.

[19] KPS.410.003.00.2015, s. 25.

[20] LWR.410.029.01.2015, s. 27.

[21] LWR.410.029.03.2015, s. 16.

[22] LWR.410.029.01.2015, s. 21.

[23] LWR.410.029.03.2015, s. 8.

[24] LWR.410.029.01.2015, s. 22.

[25] LWR.410.029.01.2015, s. 23.

[26] LWR.410.029.03.2015, s. 4.

[27] LWR.410.029.03.2015, s. 6.

[28] LWR.410.029.03.2015, s. 6.

[29] LWR.410.029.01.2015, s. 4.

[30] LWR.410.029.02.2015, s. 3.

[31] KBF.410.011.01.2015, s. 8.

[32] LWR.410.029.01.2015, s. 4.

[33] W opinii podano, że „skoro istnieją przesłanki, by umowę-porozumienie ocenić jako bezwzględnie nieważną – to skutkiem takiej oceny nie mogło dojść do przejęcia zakładu pracy w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy,
a w konsekwencji nie doszło do zmiany pracodawcy w rozumieniu art.3 w związku z art. 23¹ Kodeksu pracy”.
W konkluzji tej opinii zawarto również stwierdzenie, że „o ile informacje przedstawione przez opiniującą zostaną pozytywnie zweryfikowane w ramach właściwego postępowania, to powstaną uzasadnione podstawy do uznania poprzedniego pracodawcy za płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wynagrodzeń „przejętych” pracowników” oraz zalecenia, co należy zrobić w ramach postępowania kontrolnego. KBF.410.011.01.2015, s. 4.

[34] KPS.410.003.00.2015, s. 38.

[35] KBF.410.011.01.2015, s. 4.

[36] W październiku 2014 Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu zalecił „poprzedzenie kontroli podatkowej
z zakresu odpowiedzialności i obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych kontrolą z zakresu podatku od towarów i usług” oraz zalecił, aby rozstrzygnięcia w podatku od towarów i usług zmierzały do kwestionowania prawa  do rozliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 88 ust.3a pkt 4c ustawy o podatku od towarów i usług. KBF.410.011.01.2015, s. 7.

[37] KPS.410.003.00.2015, s. 39.

[38] LRZ.410.022.04.2015, s. 11.

[39] W korespondencji kierowanej do oddziałów ZUS oraz do osób i instytucji zewnętrznych, protokół kontroli przeprowadzonej w Royal Sp. z o.o. przez Okręgowy Inspektorat Państwowej Inspekcji Pracy we Wrocławiu w okresie od 26 września 2012 r. do 21 stycznia 2013 r., uwzględniający opinię przedstawioną przez Zarządcę Przymusowego, był określany jako „opinia” Państwowej Inspekcji Pracy. KPS.410.003.03.2015, s. 5.

[40] Po uprawomocnieniu się decyzji ustalających właściwego płatnika składek, komórka ubezpieczeń i składek dokonuje porządkowania danych na koncie ubezpieczonego. Działanie to polega na anulowaniu okresu ubezpieczenia zgłoszonego przez spółkę outsourcingową i wprowadzeniu go w kontekście właściwego płatnika składek. Po uporządkowaniu okresu podlegania ubezpieczeniom dokonuje się również korekty dokumentów rozliczeniowych, tj. raportów ZUS RCA. Raporty przesłane przez spółkę outsourcingową zostają „wyzerowane”, natomiast na koncie właściwego płatnika zaewidencjonowane zostają raporty z pełnymi składkami za poszczególne miesiące ubezpieczenia za każdego z ubezpieczonych. Działania te wykonywane są przez Oddział wydający decyzję, mogą też zostać przekazane do wykonania do Oddziału właściwego ze względu na właściwość terytorialną spółki outsourcingowej. Po uporządkowaniu kont ubezpieczonych oraz skorygowaniu dokumentów rozliczeniowych informacje o dokonaniu powyższych działań wraz z decyzją przekazywane są do Oddziału właściwego ze względu na siedzibę spółki outsourcingowej, w celu ponownego ustalenia salda należności na kontach spółek outsourcingowych. LKR.410.029.01.2015, s.10.

[41] LWR.410.029.01.2015, s. 8.

[42]  Ibidem.

[43] LWR.410.029.01.2015, s. 20.

[44] LWR.410.029.01.2015, s. 8.

[45] KPS.410.003.01.2015, s. 5.

[46] LOL.410.018.03.2015, s. 4.

[47] Pojęcie to definiuje art. 1a pkt 20 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jest to osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, albo osoba fizyczna, która nie wykonała
w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. KPS.410.003.00.2015, s. 35.

[48] KPS.410.003.03.2015, s. 9.

[49] KPS.410.003.00.2015, s. 5.

[50] KPS.410.003.00.2015, s. 25.

[51] KPS.410.003.03.2015, s. 5. Z treści pisma Pani Małgorzaty Łagockiej (Zastępcy Okręgowego Inspektora Pracy we Wrocławiu) przesłanego do Pani Marii Pałys (Zastępcy Dyrektora ZUS we Wrocławiu) z dnia 22 lutego 2013 roku sygnatura WrP-16359-0796-17/13, które jest podstawą zmiany całej doktryny traktowania kontrahentów firm z Grupy Spółek, wynika, że OIP PIP we Wrocławiu zmianę swojego stanowiska od grudnia 2012 roku opiera na wynikach kontroli trwającej od 26-09-2012 do 21-01-2013 w firmie Royal Sp. z o.o. Kontrolę tę prowadzili Starszy Inspektor Pracy PAULINA LATUSEK oraz inspektor pracy RAFAŁ TRELA, gdzie wynik kontroli w protokole nr NR 163559-53100-K004-PT/13 został oparty m.in. na materiałach i informacjach przekazanych przez Zarządcę przymusowego firmy Royal Sp. z o.o. Zaznaczenia wymaga jednak fakt, że Ci sami kontrolerzy w tym samym protokole w pkt nr 3.1.2.6. na stronach nr 8-9 stwierdzają w trakcie prowadzonych ustaleń, że pracownicy firmy D&D S.A są pracownikami firmy Royal i należy im się zaległe wynagrodzenie od firmy ROYAL Sp. z o.o. Powyższe wskazuje zatem, że końcowy wynik kontroli nie jest spójny z tym, co ustalili sami kontrolerzy, a przedmiotowa „opinia” OIP PIP we Wrocławiu opiera się na selektywnym dopieraniu argumentów do wydania tejże „opinii”. Tak zmanipulowany wynik kontroli pozwala na wadliwą jego interpretację przez ZUS i organy podatkowe w ten sposób, że przyjęto za podstawę prawną opinię Zarządcy Przymusowego oraz stanowisko prokuratury, odnoszące się do jednej ze stron umowy tj. firmy Royal sp. z o.o. będącej tylko jedną z firm z Grupy Spółek, która  z założenia przystępowała do umowy o outsourcing pracowniczy z zamiarem bezpośredniego oszukania zarówno Skarbu Państwa jak i przedsiębiorców, będących drugą stroną umowy. Zatem w sposób nieuprawniony zamiar dokonania przestępstwa oszustwa przypisano także poszkodowanym przedsiębiorcom, którzy do tej umowy przystępowali z zamiarem jej realizacji i ją realizowali. – Protokół WrP-16359-0796-17/13 nie znajduje się w materiałach udostępnionych przez NIK.

[52] Sygn. PIP 16286-5317-K030-Np01/12, OIP PIP O/Wrocław, 29 maja 2012 roku. (Materiał nie znajduje się w wystąpieniach NIK)

[53] Obie opinie PIP Warszawa/O Siedlce oraz PIP Rzeszów/O Krosno nie znalazły się materiałach udostępnionych przez NIK.

[54] KPS.410.003.00.2015, s. 40.

[55] KBF.410.011.01.2015, s. 8.

[56] Np. LPO.410.038.01.2015, s. 6.

[57] LPO.410.038.02.2015, s. 6.

[58] KPS.410.002.01.2015, s. 3.

[59] KPS.410.003.00.2015, s. 31.

[60] LWR.410.029.01.2015, s. 3.

[61] W świetle przywołanego przepisu organ podatkowy dokonuje ustalenia treści czynności prawnej stron:

§ 1. Organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.

§ 2. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

§ 3. Jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa.

[62] LWR.410.029.02.2015, s. 3.

[63] LRZ.410.022.04.2015, s. 10.

[64] Art. 58. § 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

[65] Art. 83. § 1. Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

§ 2. Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze.

[66] LKR.410.029.03.2015, s. 9.

[67] KPS.410.003.00.2015, s. 41.

[68] KPS.410.003.00.2015, s. 12.

[69] LKR.410.029.01.2015, s. 8.

[70] KPS.410.003.00.2015, s. 29.

[71] KBF.410.011.01.2015, s. 4.

[72] LOL.410.018.02.2015, s. 10.

[73] LPO.410.038.03.2015, s. 9.

[74] KPS.410.002.01.2015, s. 5.

[75] KPS.410.003.01.2015, s. 5.

[76] Nie istnieje żadna formalna definicja „rzeczywistego płatnika składek”.

[77] LKR.410.029.02.2015, s. 4.

[78] KPS.410.003.00.2015, s. 41.

[79] KPS.410.003.00.2015, s. 65.

[80] LKR.410.029.02.2015, s. 8.

[81] LKR.410.029.02.2015, s. 10.

[82] LOL.410.018.01.2015, s. 4.

[83] LOL.410.018.01.2015, s. 5.

[84] KPS.410.003.01.2015, s. 3.

[85] Oddział ZUS we Wrocławiu, pismem z dnia 1 sierpnia 2013 r., przesłał do Oddziału wstępne wykazy osób ubezpieczonych zgłoszonych przez spółkę K.U.K.-E.F.I. Sp. z o.o. KPS.410.002.01.2015, s. 3. W dniu 22 lutego 2013 r. lista osób ubezpieczonych zgłoszonych przez spółkę Royal Sp. z o.o. została przekazana przez byłego zarządcę przymusowego. LWR.410.029.01.2015, s. 19.

[86] Rejestr stworzony przez Centralę ZUS „w celu monitorowania przebiegu i wyników postępowań wyjaśniających dot. obowiązku ubezpieczeń społecznych w stosunku do ubezpieczonych zgłoszonych przez agencje pracy z Grupy spółek, gdy zachodzi podejrzenie, że w stosunku do nich jako płatnik powinien zostać wskazany inny podmiot. Rejestr zawiera dane płatników składek, którzy wyrejestrowali pracowników bezpośrednio przed ich zgłoszeniem do przedmiotowych agencji zatrudnienia. (LWA.410.030.02.2015) Do bazy danych aplikacji sukcesywnie wprowadzano informacje z KSI ZUS oraz pochodzące z oddziałów ZUS (daty: wydanych decyzji i ich uprawomocnienia, wniesionych odwołań od decyzji, zakończenia postępowań sądowych, uchylenia decyzji, sporządzenia dokumentów ubezpieczeniowych, wyrejestrowania ubezpieczonych.) W czerwcu 2015 r. dokonano rozbudowy aplikacji, przez dodanie zakładki „Płatnicy”, zawierającej m.in. dane o saldzie konta płatnika, kwotach zadłużenia (na podstawie wydanych decyzji) i o ewentualnych ulgach w jego spłacie. Na podstawie danych zgromadzonych w Rejestrze KR oraz informacji przekazanych przez oddziały ZUS, od 20 lipca 2015 r. Departament Realizacji Dochodów przygotowywał cotygodniowe raporty dla Członka Zarządu nadzorującego Pion Finansów i Realizacji Dochodów. W powyższych raportach informowano m.in. o efektach prowadzonych postępowań wyjaśniających, przebiegu postępowań sądowych, przyznanych ulgach, informacjach medialnych na temat tzw. outsourcingu pracowniczego. KPS.410.003.03.2015, s. 9.

[87] LPO.410.038.02.2015, s. 3.

[88] LKR.410.029.01.2015, s. 5.

[89] KPS.410.003.03.2015, s. 11

[90] LWR.410.029.01.2015, s.2-3.

[91] LWR.410.029.01.2015, s. 15.

[92] LWR.410.029.01.2015, s. 20.

[93] LWR.410.029.01.2015, s. 19.

[94] KPS.410.003.03.2015, s. 11.

[95] Np. LWA.410.030.02.2015

[96] Np. LWA.410.030.03.2015; LRZ.410.022.02.2015, s. 4.

[97] Np. LWA.410.030.03.2015

[98] Np. LRZ.410.022.01.2015

[99] LRZ.410.022.01.2015, s.10.

[100] Np. LWA.410.030.03.2015

[101] KPS.410.003.00.2015, s. 42.

[102] LRZ.410.022.02.2015, s. 2.

[103] LKA.410.031.03.2015, s. 4.

[104] LSZ.410.024.03.2015, s. 4.

[105] LSZ.410.024.04.2015, s. 3.

[106] LKA.410.031.04.2015, s. 4.

[107] LSZ.410.024.04.2015, s. 5.

[108] Art. 199a Ordynacja podatkowa.

[109] KPS.410.003.00.2015, s. 67.

[110] Np. LWA.410.030.01.2015

[111] LRZ.410.022.04.2015, s. 6.

[112] LRZ.410.022.04.2015, s.16

[113] LRZ.410.022.04.2015, s. 8.

[114] LOL.410.018.03.2015, s. 2.

[115] KPS.410.003.00.2015, s. 40.

[116] LKA.410.031.04.2015, s. 11.

[117] LPO.410.038.03.2015, s. 7.

[118] LRZ.410.022.03.2015, s. 2.

[119] LRZ.410.022.04.2015, s.15.

[120] LRZ.410.022.03.2015, s. 2.

[121] LRZ.410.022.04.2015, s .5.

[122] LWR.410.029.03.2015, s. 13.

[123] LRZ.410.022.04.2015, s. 9.

[124] Informacje własne posiadane przez pokrzywdzonych przedsiębiorców, na podstawie obserwacji zmiany stanowiska tych samych sędziów, którzy  do tego okresu, w tym samym sądzie i stanie faktycznym u tego samego przedsiębiorcy, wydawali wyroki zgodne z intencją umów zawartych przez tych przedsiębiorców, a po szkoleniu, ci sami sędziowie zaczęli wydawać wyroki zgodne ze zmienionym stanowiskiem ZUS i organów podatkowych, w kwestii pozorności umów o tej samej treści.

[125] LRZ.410.022.01.2015, s. 11.;  LSZ.410.024.01.2015; KPS.410.002.01.2015, s.6 – W uzasadnieniu postanowienia podano m.in., że z ustalonych okoliczności faktycznych wynika, iż strona zainteresowana – Spółka Royal nie posiada zarządu ani rady nadzorczej. Skoro organem uprawnionym do działania w imieniu spółki może być zarząd lub rada nadzorcza, zaś na dzień rozprawy brak jest organów spółki uprawnionych do jej reprezentacji, to okoliczność ta wobec utraty przez spółkę zdolności procesowej uzasadnia zawieszenie postępowania i leży w interesie tej strony. W świetle art. 379 pkt 2 Kodeksu postępowania cywilnego brak organu powołanego do reprezentowania strony stanowi przyczynę nieważności postepowania niezależnie od tego, czy w imieniu tej strony działa pełnomocnik. W Krajowym Rejestrze Sądowym ujawniono, że dla Spółki Royal został ustanowiony kurator, w celu podjęcia czynności zmierzających do powołania organów spółki lub w razie potrzeby podjęcia działań zmierzających do likwidacji Spółki.

[126] LPO.410.038.01.2015, s. 5.

[127] LKA.410.031.02.2015, s. 6.

[128] LPO.410.038.02.2015, s. 5.

[129] Np. LRZ.410.022.02.2015, s. 4.; LRZ.410.022.01.2015, s.12.; LKA.410.031.02.2015, s. 3.

[130] LPO.410.038.01.2015, s. 5.

[131] LRZ.410.022.01.2015, s. 12.

[132] LSZ.410.024.01.2015, s. 5.

[133] LOL.410.018.01.2015, s. 10.

[134] KPS.410.003.00.2015, s. 20.

[135] Np. LRZ.410.022.01.2015

[136] Np. LRZ.410.022.01.2015, s. 18.

[137] LRZ.410.022.01.2015, s.18-28

[138] LWR.410.029.01.2015, s. 29.

[139] KPS.410.002.01.2015, s. 2.

[140] LRZ.410.022.02.2015, s. 5.

[141] LWR.410.029.01.2015, s. 23-27.

[142] KPS.410.003.00.2015, s. 19.

[143] LWR.410.029.01.2015, s. 31.

[144] LPO.410.038.02.2015, s. 4.

[145] LPO.410.038.02.2015, s. 7.

[146] LKA.410.031.02.2015, s. 6.

[147] KPS.410.003.00.2015, s. 44.

[148] KPS.410.003.00.2015, s. 17.

[149] KPS.410.003.00.2015, s. 16.

[150] KPS.410.003.00.2015, s. 16.

[151] Art. 189. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Art. 189¹.  Uprawnienie, o którym mowa w art. 189, przysługuje również, w toku prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, jeżeli ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest niezbędne dla oceny skutków podatkowych.

[152] LPO.410.038.03.2015, s. 2.

[153] Np. LOL.410.018.02.2015, s. 6.

[154] LKR.410.029.03.2015, s. 6.

[155] LWR.410.029.03.2015, s. 18.